Συγκλονιστικές μαρτυρίες ανήλικων προσφύγων στα ελληνικά νησιά

Συγκλονιστικές μαρτυρίες ανηλίκων που έφτασαν τον Απρίλιο και τον Μάιο στα ελληνικά νησιά κατέγραψε η Human Rights Watch και τις περιλαμβάνει στη νέα της έκθεση «Ε.Ε.: Οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων των παιδιών τροφοδοτούν τη μετανάστευση: Στρατολόγηση παιδιών, παιδικοί γάμοι και επιθέσεις σε σχολεία», που δημοσιοποιείται την Τετάρτη.

Η Human Rights Watch ζητά από την Ελλάδα να διασφαλίσει ότι δεν θα υπόκεινται σε κακοποίηση οι ανήλικοι πρόσφυγες και μετανάστες, όπως και ότι θα υπάρχουν επαρκείς θέσεις σε κέντρα πρώτης υποδοχής για τους ασυνόδευτους ανήλικους, οι οποίοι αναγκάζονται να κρατούνται προσωρινά για μεγάλο διάστημα σε κέντρα κράτησης, καθώς δεν έχουν δημιουργηθεί οι προβλεπόμενες για το 2014 θέσεις ανοιχτής φιλοξενίας, τη στιγμή που φέτος έχουν πολλαπλασιαστεί οι ανάγκες.

Επίσης, να επιταχυνθούν οι διαδικασίες υποδοχής και ασύλου για οικογένειες με παιδιά και για ασυνόδευτους ανήλικους και να αποφεύγεται η κράτηση των παιδιών, σύμφωνα με τις συστάσεις της Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που ζητά την ολοκληρωτική και άμεση παύση της διοικητικής κράτησης παιδιών προς απέλαση, καθώς συνιστά παραβίαση των δικαιωμάτων του παιδιού.

«Κατά την άφιξη στην Ελλάδα, τα ασυνόδευτα παιδιά μπορεί να τεθούν υπό κράτηση για πολύ περισσότερο χρόνο από ό,τι οι ενήλικοι, ενόσω οι αρχές αναζητούν χώρο σε κέντρα υποδοχής παιδιών σε ολόκληρη την Ελλάδα. Παρότι υποτίθεται ότι ο σκοπός των κέντρων υποδοχής είναι να προστατεύουν τα παιδιά, πολλά από αυτά εκλαμβάνουν ως τιμωρητική την παρατεταμένη αυτή κράτηση. Κατά συνέπεια, ισχυρίζονται ότι είναι 18 ή 19 ετών, ώστε να αφεθούν ελεύθερα να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς την Αθήνα και προς άλλες χώρες της Ε.Ε.», αναφέρει η έκθεση.

Η οργάνωση καλεί την Ε.Ε. να συνδράμει οικονομικά την Ελλάδα, για να μπορέσει να ανταποκριθεί, και τα κράτη-μέλη να στηρίξουν το σχέδιο μετεγκατάστασης ανθρώπων που χρειάζονται διεθνή προστασία, ανάμεσα στους οποίους πολλοί ανήλικοι, ώστε να μειωθεί η επιβάρυνση που δέχεται η Ελλάδα.

Περισσότερες από 6.100 αφίξεις ανήλικων μεταναστών και παιδιών που ζητούν άσυλο καταγράφηκαν το 2014 στην Ελλάδα, οι περισσότερες από τη θάλασσα, ενώ υπολογίζεται ότι ο πραγματικός αριθμός των αφίξεων είναι μεγαλύτερος, καθώς πολλά παιδιά που ταξιδεύουν μόνα τους δηλώνουν ενήλικοι για να αποφύγουν την κράτηση, μέχρι να βρεθεί χώρος σε κέντρα ανοιχτής φιλοξενίας. Οι καταγεγραμμένοι ασυνόδευτοι ανήλικοι είναι 1.100 για το 2014.

«Μπορεί να μείνεις εκεί μέχρι να πεθάνεις ή μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος»

Τον Μάιο, η οργάνωση έκανε συνεντεύξεις με περισσότερους από 100 πρόσφυγες και μετανάστες που είχαν φτάσει τον προηγούμενο μήνα σε Λέσβο, Χίο, Σάμο, Λέρο και Κω. Οι 41 συνεντεύξεις έγιναν με παιδιά, τα περισσότερα από τη Συρία και το Αφγανιστάν. Περισσότερα από τα μισά, κυρίως αγόρια ηλικίας 15 με 17, ταξίδευαν χωρίς κάποιο μέλος της οικογένειάς τους.

Ορισμένα παιδιά και γονείς ανέφεραν ότι εγκατέλειψαν τις χώρες τους για να αποφύγουν τη στρατολόγηση από τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν ή την κατάταξη στον στρατό της Συρίας ή τη στρατολόγηση από ομάδες ανταρτών. Ο Hani, ένας 17χρονος που ταξίδεψε μόνος του από την Ιντλίμπ της βορειοδυτικής Συρίας, ανέφερε ότι έφυγε για να αποφύγει τη στρατιωτική θητεία. «Μπορεί να μείνεις εκεί μέχρι να πεθάνεις ή μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος», είπε.

Πολλά παιδιά και οι οικογένειές τους ανέφεραν ότι εγκατέλειψαν τη χώρα λόγω των επιθέσεων σε σχολεία ή άλλων εμποδίων στην εκπαίδευση. Σύμφωνα με την οργάνωση Save the Children, τουλάχιστον 3.465 σχολεία στη Συρία έχουν καταστραφεί εν μέρει ή ολοσχερώς.

Δεκατέσσερις ανήλικοι ήταν Αφγανοί που έφυγαν από το Ιράν, καθώς η χώρα αρνείται συστηματικά στους Αφγανούς την ευκαιρία να κάνουν αίτημα ασύλου ή να καταγραφούν σαν πρόσφυγες. Πολλοί είχαν αποκλειστεί από το σχολείο ή δεν ήταν σε θέση να καταβάλουν τα δίδακτρα και είχαν παγιδευτεί σε καταστάσεις εργασιακής εκμετάλλευσης.

Δύο οικογένειες ανέφεραν ότι έφυγαν από το Αφγανιστάν για να αποφύγουν παιδικό γάμο. Ένα ζευγάρι Αφγανών που έφυγαν από τη Χεράτ τον Απρίλιο του 2015 είπαν ότι ένας 65χρονος άνδρας με διασυνδέσεις με τους Ταλιμπάν είχε ζητήσει σε γάμο τη 10χρονη κόρη τους. Αν δεν δεχόμασταν, θα μας σκότωναν», είπε η μητέρα. «Φύγαμε μέσα στη νύχτα».

Ορισμένα παιδιά ανέφεραν ότι έφυγαν από τα σπίτια τους με δική τους πρωτοβουλία αλλά με τη στήριξη της οικογένειάς τους. Τα παιδιά ή οι οικογένειές τους συνήθως πληρώνουν τους διακινητές με χρήματα τα οποία έχουν αποταμιεύσει ή δανειστεί. Κάποιοι ανέφεραν ότι οι οικογένειές τους είχαν πουλήσει το σπίτι τους για να χρηματοδοτήσουν το ταξίδι τους.

Τα παιδιά αποτολμούν επικίνδυνες διαδρομές για να φτάσουν στην Ελλάδα. Κάποιοι Αφγανοί περιέγραψαν ότι περπατούσαν 12 με 14 ώρες μέσα από τα βουνά, με το χιόνι να τους φτάνει ώς τη μέση, για να περάσουν τα σύνορα Ιράν-Τουρκίας, και με την ιρανική συνοροφυλακή να ανοίγει πυρ εναντίον τους. Πολλοί ανέφεραν ότι το δυσκολότερο μέρος του ταξιδιού τους ήταν η διέλευση του Αιγαίου σε υπερπλήρη φουσκωτά σκάφη, τα οποία είχαν οργανώσει διακινητές που χρέωναν από 800 έως 2.000 δολάρια ΗΠΑ κατ’ άτομο.