”Ισλαμοφοβία” και μερικές συγγένειες του Ισλάμ με τον ”ελληνισμό” και τη ”Δύση”

Όταν ο Freud αναλύει τον μικρό Χάνς, διαπιστώνει ότι τη θέση της λειτουργίας του ”ονόματος Πατέρα”, που είναι επιφορισμένο με την στερέωση της νοηματικής τάξης του σώματος και της ομιλίας του υποκειμένου, καταλαμβάνει για το μικρό παιδί ένα φοβικό αντικείμενο, ένα άλογο. Το άλογο υποκαθιστά τη φαλλική ιδιότητα του Πατέρα, την ικανότητά του να επιβάλλει τη στερέωση της συμβολικής διάστασης του υποκειμένου.

Η έλλειψη κυριαρχικού Νοήματος στη ζωή των ευρωπαίων και ευρύτερα δυτικών πολιτών, τους οδηγεί στη προβολή των επιθετικών τους ενορμήσεων, που δεν μπορούν να εξημερωθούν με τη μεσολάβηση ενός Κυρίου Ονόματος (βλ. και την περίφημη ”έλλειψη ηγετών σήμερα”), στον δαιμονικό εχθρό του Ισλάμ. Το Ισλάμ ως φοβικό αντικείμενο εξασφαλίζει, σαν εξωτερικός εχθρός, την εσωτερική συνοχή του δυτικού πολιτισμού που αισθάνεται πως ενοποιείται βαθύτερα απέναντι στη φαλλικού χαρακτήρα διείσδυση των αντι-δυτικών ισλαμιστών στο δυτικό χώρο. Οι ”ισλαμιστές-τζιχαντιστές”, συλλήβδην μας λένε ενεργεία ή δυνάμει αποκεφαλίστες, είναι εκείνοι που, σαν ένας Πραγματικός, υπερ-σωματικός και όχι συμβολικός-εξημερωτικός Πατέρας, θα έρθουν να κάνουν απότομα και βίαια αυτό που δεν μπορεί να κάνει κάποιος νέος δυτικός Πατέρας: θα έρθουν να ευνουχίσουν, να βιάσουν, να σκοτώσουν, να κλέψουν τις δουλειές, θα αναγκάσουν δηλαδή το σώμα να θυσιάσει την απόλαυσή του.

Με βάση τη θεωρία του J.A.Miller για την ”κανονικόμορφη ψύχωση”, μπορούμε να θεωρήσουμε το ”φοβικό αντικείμενο” μια αναπλήρωση του ”διακλεισμένου’ (που έχει απορριφθεί) Κυρίου Ονόματος με τρόπο, περισσότερο ή λιγότερο έκδηλα, ψυχωτικό, θα λέγαμε, παρανοϊκό; Η παράνοια, η παραληρηματική μεγαλομανία και η μανία καταδίωξης που τη συνοδεύουν κατά κανόνα, μαζί με την αίσθηση απώλειας της ασφαλούς διάκρισης εσωτερικού και εξωτερικού, είναι ο καλύτερος ψυχικός χαρακτηρισμός της στάσης της ”Δύσης” απέναντι στο ”Ισλάμ”.

Οι ψυχικές συντεταγμένες, όμως, δεν εντοπίζονται στον αέρα, αλλά μέσα σε καθορισμένες κοινωνικο-ιστορικές υλικές συνθήκες . Η ”έλλειψη ηγετών” και ο ευρωπαϊκός-δυτικός φόβος οφείλονται, κατά κύριο λόγο, στην κάμψη της οικονομικής δυναμικής του δυτικοκεντρικού ανεπτυγμένου καπιταλισμού, στις οικονομικές και πολιτικές αντιφάσεις της Ε.Ε, στην διάβρωση της πλανητικής ηγεμονίας των ΗΠΑ. ”Νέοι ηγέτες” δεν μπορούν να προκύψουν και ούτε μπορούν να προκύψουν, γιατί το δυτικό μπλοκ βρίσκεται σε δομική σήψη και παρακμή-και ένας μεγάλος ηγέτης πρέπει να μπορεί να προσωποποιήσει μια μεγάλη ιστορική δυναμική. Η ”παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου” εξ αρχής σήμαινε ότι ο δυτικός κόσμος θα έρθει αναγκαστικά σε επαφή και συνδιαλλαγή, από το επίπεδο της οικονομίας μέχρι το επίπεδο της ιδεολογίας και των παγκόσμιων θεσμών, με τον αναπτυσσόμενο καπιταλιστικό κόσμο και τις αναδυόμενες μεγάλες καπιταλιστικές δυνάμεις της νοτιοανατολικής Ασίας, άρα και με διαφορετικούς πολιτισμούς από τον ”δυτικό”. Σε σχέση με τον ισλαμικό κόσμο, η πολεμική επιθετικότητα του δυτικού καπιταλισμού στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, σε συνδυασμό με τη χειροτέρευση της δημογραφικής θέσης των ”λευκών” έναντι των ”μη λευκών” και των μουσουλμάνων γενικότερα, αναγκαστικά δημιουργεί στα άτομα που βρίσκονται ενταγμένα στη δυτική σφαίρα επιρροής φόβο για την απώλεια όχι απλώς της πρωτοκαθεδρίας, αλλά και της ασφάλειας του υποτιθέμενα μοναδικά προοδευτικού τρόπου ζωής τους. Άλλωστε, τα δυτικά έθνη-κράτη έχουν κηρύξει αιώνες τώρα τον πόλεμο, έχοντας μπει στο πεδίο της πολεμικής σύγκρουσης: επομένως κάποιοι μη δυτικοί, μεταξύ αυτών μουσουλμάνοι, με τον ένα ή τον άλλο βάρβαρο τρόπο, απαντούν.

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε λοιπόν την ”ισλαμοφοβία”; Με θεωρητικά και πρακτικά αντι-παραδείγματα που αναδεικνύουν και εντείνουν το μπαστάρδεμα της ”Δύσης” με το ”Ισλάμ”, με βάση όμως πάντα ορισμένα αξιακά και κοινωνικοπολιτικά κριτήρια. Επομένως, οφείλουμε να καταδικάζουμε πλήρως κάθε εκδοχή του ισλάμ που, και με απλώς φιλελεύθερα κριτήρια, κρίνεται μισογυνική ή/και κανιβαλική ως προς τις μεθόδους της και τους στόχους τους, όπως θα οφείλαμε να καταδικάσουμε και να αντιπαλέψουμε κάθε ανάλογη ιστορική εκδοχή του ιστορικού χριστιανισμού. 

Πρέπει να βεβαιώσουμε το μόνο που έχει δίκιο να φοβάται ο παρανοϊκός: το ότι είναι απροσδιόριστα τα όρια εσωτερικού και εξωτερικού και αναγκαστικά επισφαλής η διάκρισή τους. Δεν είναι μόνο το ότι ”τζιχαντιστές” γίνονται πολλοί ευρωπαίοι πολίτες, ούτε η χρηματόδοτηση του ISIS από δυτικά κράτη και ευρύτερα από το παγκοσμιοποιημένο σύστημα παραγωγής κυκλοφορίας του Κεφαλαίου, ούτε απλώς ότι το ISIS ασπάζεται τη δυτική λογική ενός Κράτους (State) και πραγματοποιεί συσσώρευση κεφαλαίου. Η ”σχιζοφρενοποίηση” της ”Δυσης” ως μονολιθικής αφαίρεσης, είναι η άλλη όψη της σχιζοφρενοποίησης του ”Ισλάμ” ως εξίσου μονολιθικής αφαίρεσης. ”Δύση” και ”Ισλάμ” παρουσιάζονται ως μονοσήμαντες υποστάσεις με θετικό και αρνητικό πρόσημο αντίστοιχα. Οπότε πρέπει να αναδείξουμε, αρχικά, τις εκδοχές της Δύσης και τις εκδοχές του Ισλάμ. Καταδεικνύοντας έτσι ότι κάποιες εκδοχές είναι προτιμότερες έναντι άλλων, με βάση κριτήρια τα οποία δεν αφορούν την απλή διάκριση ”Δύση”-”Ισλάμ”. Αυτές οι πολλαπλές εκδοχές ”Δύσης” και ”Ισλάμ” έχουν έρθει ιστορικά σε άμεση θεωρητική και πρακτική επικοινωνία και επιμειξία. 

Θεωρητικά Παραδείγματα:

-Θεμελιακές έννοιες του Ισλάμ έχουν μια πολυσημία που συγκαλύπτει σκόπιμα η δυτική προπαγάνδα, όπως συμβαίνει με τον όρο ”τζιχάντ” (βλ. εδώ http://bestimmung.blogspot.gr/2015/11/blog-post_14.html)

-Ιστορικά υπάρχουν, έστω και μειοψηφικά, από εκδοχές ισλαμομαρξισμού, με αρκετά κοσμικά στοιχεία (πχ. βλ. Ali Shariati), μέχρι εκδοχές αναρχικού ισλαμισμού, πέρα από τις πιο γνωστές εκδοχές του σουνισμού (Sunni), του σιισμού (Shia), του σαλαφισμού-ουχαμπινισμού, του σουφισμού, κ.α. Οι εκδοχές αυτές βασίζονται στις διαφορετικές αξιακές και κοινωνικοπολιτικές επιλογές, που επιβάλλουν διαφορετικές αναγνώσεις, σε διαφορετικές υλικές και ιστορικές συνθήκες, της ισλαμικής ιστορίας και του ισλαμικού νόμου-πράγμα που επιτρέπουν τα ιερά κείμενα του Ισλάμ, τα οποία, όπως και του χριστιανισμού, περιέχουν αντιφάσεις-κηρύγματα μίσους και κηρύγματα θρησκευτικής ανοχής, ταυτόχρονα.

-Υπάρχουν δεκάδες ελληνίζοντες, και άρα συνδεμένοι με θεμελιώδεις κατηγορίες του δυτικού πολιτισμού, ισλαμιστές φιλόσοφοι, οι σημαντικότεροι από τους οποίους είναι οι εξής: Al-Kindi, Al-Farabi, Avicenna, Al-Ghazali, Averroes, Al-Razi (Abu Bakr Muhammd ibn Zakariya al-Razi), Al-Biruni, Ibn al-Hytham (κλικ στους συνδέσμους)

Πέρα από όσους διατηρούν σημαντικές ”ελληνίζουσες” αναφορές, σημαντικότεροι εκπρόσωποι του δυτικού ισλαμισμού θεωρούνται, μεταξύ άλλων, οι:

-Ibn Masarrah και η σχολή του στη Σιέρρα της Κόρδοβας, η πρώτη που ιδρύθηκε στη μουσουλμανική Ισπανία. Ο Masarrah θεωρούσε τους μεγαλύτερους έλληνες φιλοσόφους, κατά χρονολογική σειρά, τους Εμπεδοκλή, Πυθαγόρα, Σωκράτη, Πλάτωνα και Αριστοτέλη. Η διδασκαλία του είναι πλήρης γνωστικών και νεοπλατωνικών όρων. Στην Κόρδοβα ανήκει και ο πλατωνικός φιλόσοφος του Ισλάμ Abu Muhammad Ali Ibn Hasm. Στα έργα του είναι εμφανής η αναφορά στον Φαίδρο του Πλάτωνα.

-Abu Bakr Muhammad ibn Yahya ibn al-Saigh ibn Bajjah (Aven Badja ή κατά τους Λατίνους σχολαστικούς Avenpace) που γεννήθηκε στην Saragossa, έπαιξε σπουδαίο ρόλο στη μεταφορά της ανατολικής φιλοσοφίας στη Δύση και θεωρείται συγγραφέας διαφόρων υπομνημάτων και μελετών στα έργα του Αριστοτέλη Φυσικά, Μετεωρολογία, De generatione-Περί Γενέσεως- και History of the Animals-Ιστορία των Ζώων.

-Ibn al-Sid της Badajoz, ο οποίος θεωρεί ότι θρησκεία και φιλοσοφία δεν διαφέρουν ούτε προς το αντικείμενο ούτε προς το σκοπό τους, αναζητώντας να διδάξουν την αλήθεια με διάφορες μεθόδους και απευθυνόμενες σε διάφορες δυνάμεις του ανθρώπου. Το σύστημα του οποίου ακολουθεί νεο-πυθαγόρειο τόνο με επιχειρήματα μαθηματικής φύσης

-Ο Averroes (βλ. πιο πάνω)

-Ο Abu Bakr Muhammad ibn Abd Al-Malik ibn Tufayl, στη Δύση γνωστός ως Abubacer, γεννήθηκε στο Cadiz της Επαρχίας της Γρανάδας. Όπως όλοι οι συνάδελφοί του, ήταν ένας εγκυκλοπαιδιστής, ιατρός, μαθηματικός, αστρονόμος, φιλόσοφος και ποιητής. Κατά παράκληση της πολιτικής ηγεσίας του ανέλαβε για λογαριασμό του Αβερρόη την ανάλυση των έργων του Αριστοτέλη.

Οι αναφορές αυτές δεν αποδεικνύουν ότι το Ισλάμ είναι ”καλό” ή ”κακό”. Ωστόσο, ίσως μπορούμε να πούμε ότι γενικά κάθε θρησκεία τείνει να περιορίζει την επιστημονική έρευνα και τη σκέψη, ή ότι το Ταουχίντ, η πίστη στο ότι ”ο Αλλάχ είναι ένας”, παράγει εξ ορισμού μια μονολιθικότητα του Ενός με συγκεκριμένες συνέπειες. Είναι αλήθεια πως αρκετοί από τους παραπάνω φιλοσόφους του Ισλάμ έχουν μισογυνικές αντιλήψεις. Σκοπός δεν είναι η υιοθέτηση του Ισλάμ έναντι του ”δυτικού διαφωτισμού”, αλλά η δημιουργία μιας πραγματικά οικουμενικής, όσο και πολύμορφης κοσμοθεώρησης-και μια οικουμενική θεώρηση, δεν μπορεί να ανέχεται, αλλά πρέπει να καταπολεμά θέσεις ρατσιστικές και σεξιστικές από όπου και αν προέρχονται.

Πρακτικά Παραδείγματα: 

Από ένα χωριό της Κω μέχρι την ιουδαιο-χριστιανο-ισλαμική Ιερουσαλήμ, από τις κοινές προσευχές μέχρι την αμοιβαία προστασία σε συνθήκες γενικευμένου κοινωνικού πολέμου (βλ τη φώτο της ανάρτησης, όπου χριστιανοί προστατεύουν μουσουλμάνους που προσεύχονται), η ειρηνική συνύπαρξη των πιστών των διαφόρων θρησκειών και των άθρησκων ή και άθεων δεν είναι καθόλου δεδομένη ούτε εύκολη, όμως δεν είναι και δεδομένα ανέφικτη όπως ισχυρίζεται ο φονταμενταλιστής δυτικός ή ο φονταμενταλιστής ισλαμιστής, κάθε άλλο, έχει πραγματοποιηθεί σε πολλές ιστορικές στιγμές και σε πολλούς ιστορικούς τόπους.  Τα πρακτικά αντι-παραδείγματα είναι αμέτρητα, πρέπει να συγκεντρωθούν και να αντληθούν διδάγματα από αυτά, πρέπει να μελετηθούν οι οικονομικές, πολιτικές και πολιτισμικές συνθήκες δυνατότητας αυτής της συνύπαρξης. Μπορεί και πρέπει να αποδειχθεί και εμπειρικά, όχι μόνο θεωρητικά, πως ένας άλλος, πολυεθνικός και πολυπολιτισμικός κοινοκτητικός κόσμος είναι εφικτός.  Τα εκμεταλλευόμενα κομμάτια της ανθρωπότητας μπορούν να τον οικοδομήσουν στη βάση της κοινής ιδιοκτησίας των βασικών τεχνολογικών μέσων και και της συνδιαχείρισης του παγκόσμιου πλούτου.