ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ : Μία σύντομη αναδρομή

Υπάρχουν πολλά γεγονότα που έχουν ιδιαίτερη σημασία σε ό,τι αφορά τους κοινωνικούς αγώνες. Το Πολυτεχνείο, όμως, έχει συνδεθεί όχι μόνο με τη πτώση της δικτατορίας και τη μετάβαση στο δημοκρατικό καθεστώς, αλλά και με μία εξέγερση που ξεπέρασε τα δεδομένα ανοίγοντας ορίζοντες και αφήνοντας παρακαταθήκες. Κάποιοι από αυτούς που συμμετείχαν στη εξέγερση του Νοέμβρη του 1973 δεν αγωνίστηκαν απλά για την πτώση της χούντας, αλλά για την καταστροφή του κράτους, μπορεί να μην υπερτερούσαν αριθμητικά, «αλλά ουκ εν τω πολλώ το ευ». Οι εκάστοτε εξουσιαστές προσπάθησαν να διατηρήσουν μέρος των γεγονότων τοποθετώντας τα στα μουσεία της ιστορίας, αποσιωπώντας τα κυριότερα στοιχεία της εξέγερσης, ανάλογα με τα συμφέροντα τους και πλασάροντας τα στον κόσμο σαν κάτι το οποίο εκπλήρωσε τους στόχους του, που στην προκειμένη περίπτωση ήταν η πτώση της χούντας. Η ημέρα του πολυτεχνείου για τους αγωνιζόμενους παραμένει μέρα μνήμης, όπου αγωνιζόμενοι άνθρωποι δίνουν το δικό τους στίγμα, είναι μέρα αγώνα ενάντια στη λήθη.

Καθώς εφέτος συμπληρώνονται 40 χρόνια από την εξέγερση του Νοεμβρίου 1973, παραθέτουμε μερικές χαρακτηριστικές επετείους, που η έντασή τους αναδεικνύει την αντίθεση ανάμεσα στην τυπική επετειακή γιορτή και στην ημέρα μνήμης και δράσης ενάντια στους συνεχιστές της καταπίεσης και του εξανδραποδισμού των ανθρώπων.

1977: Οι εξωκοινοβουλευτικές οργανώσεις πραγματοποιούν συγκέντρωση στις 17 του μηνός στο χώρο του Πολυτεχνείου. Η αστυνομία την έχει απαγορεύσει. Δυνάμεις των ΜΑΤ επιτίθενται και χτυπούν τους διαδηλωτές μπροστά στο Πολυτεχνείο και διαλύουν κάθε συγκέντρωση. Για περισσότερο από μια ώρα διαδηλωτές κυνηγιούνται από τα ΜΑΤ γύρω από το Πολυτεχνείο, ενώ πραγματοποιούνται και συλλήψεις. Η πορεία μετατίθεται στις 27 του μηνός. Παρ’ όλα αυτά, όταν φτάνει εκείνη η ημέρα, η απαγόρευση συνεχίζει να ισχύει. ενώ η ΕΦΕΕ επιμένει ότι θα πραγματοποιηθεί. Ο κόσμος αρχίζει να συγκεντρώνεται στο Πολυτεχνείο νωρίς το απόγευμα έτοιμος για την πορεία. Όμως στις 4.15μμ η ΕΦΕΕ ανακοινώνει ότι η πορεία δεν θα γίνει, λόγω των ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων που βρίσκονται σε ετοιμότητα και διαβεβαιώνει τον κόσμο ότι θα υπάρξουν έντονες διαμαρτυρίες για τα αστυνομικά μέτρα. Στο χώρο του Μουσείου και στην περιοχή της Κάνιγγος, αναρχικοί συμπλέκονται με μέλη της ΚΝΕ που αποτελούν την περιφρούρηση της ΕΦΕΕ και 3 αναρχικοί συλλαμβάνονται από Κνίτες, φωτογραφίζονται και παραδίδονται στους μπάτσους. Στις 5.30μμ περίπου τελειώνουν οι ομιλίες και οι συγκεντρωμένοι καλούνται να γυρίσουν ησύχως στα σπίτια τους. Μάταια, όμως, γιατί ο κόσμος αρνείται να διαλυθεί, δημιουργώντας πηγαδάκια ενώ τα πνεύματα είναι οξυμένα. Αρχίζουν να ακούγονται συνθήματα, όπως ΠΟΥΛΗΜΕΝΗ ΕΦΕΕ, ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ. Στην Πανεπιστημίου σχηματίζεται διαδήλωση που μέσω της πλ. Ομόνοιας και Γ΄ Σεπτεμβρίου φτάνει στο Πολυτεχνείο. ΟΛΟΙ ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ακούγεται από παντού. Γύρω στις 6.30μμ μπροστά από το Πολυτεχνείο τα συνθήματα συνεχίζουν να δονούν την ατμόσφαιρα ΟΛΟΙ ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ, Ο ΛΑΟΣ ΑΠΑΙΤΕΙ Η ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΝΑ ΚΑΕΙ. Οι διαδηλωτές καλύπτουν πολιτικά ένα μεγάλο φάσμα. Αυτό που τους ενώνει είναι να μην περάσει η απαγόρευση της αστυνομίας. Η κεφαλή της πορείας φτάνει στα Χαυτεία. Κρανοφόροι, περιπολικά και αύρες επιτίθενται. Οι διαδηλωτές άοπλοι υποχωρούν στους γύρω δρόμους. Κρανοφόροι μπάτσοι από την Κάνιγγος και τη Στουρνάρα χτυπούν από τα πλάγια τη διαδήλωση. Αύρες και περιπολικά τρέχουν πάνω κάτω στην Πατησίων για να μην επιστρέψουν οι διαδηλωτές. Οι τελευταίοι χρησιμοποιούν 3 βόμβες μολότοφ, αλλά είναι αδύνατο να αντιμετωπίσουν τις αύρες. Οι συμπλοκές μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομικών γύρω από το Πολυτεχνείο και την Ομόνοια κρατούν ως το βράδυ. Αύρες περιπολούν στους δρόμους, ενώ κρανοφόροι καταδιώκουν ομάδες διαδηλωτών και κακοποιούν όσους προλαβαίνουν.

1980: Η κυβέρνηση έχει απαγορεύσει να φτάσει η πορεία μέχρι την αμερικάνικη πρεσβεία και η ΕΦΕΕ φυσικά έχει υποχωρήσει, αποφασίζοντας να φτάσει η πορεία μέχρι την Βουλή. Όμως, στις 16 Νοεμβρίου, ο κόσμος που βρίσκεται για τη πορεία είναι εντυπωσιακά πολύς και διακρίνεται για τον ενθουσιασμό του, σε αντίθεση με τις προηγούμενες χρονιές. Στο χώρο της συγκέντρωσης υπάρχουν πολλά πηγαδάκια, όπου πολλοί κριτικάρουν αρνητικά την απόφαση της ΕΦΕΕ για την πορεία. Στις 6.15μμ η πορεία ξεκινά ενώ ταυτόχρονα ξεκινά πορεία αναρχικών και αυτόνομων από τα προπύλαια που κατεβαίνει την Πανεπιστημίου και μπαίνει στην πορεία, παρα τις κάποιες προσπάθειες που γίνονται από μπλοκ του ΠΑΣΟΚ για να εμποδιστούν. Και ενώ η πορεία συνεχίζεται και η κεφαλή της φτάνει στο Σύνταγμα, πολύς κόσμος συγκεντρώνεται στις αρχές της Βασ. Σοφίας, αλλά και στα πεζοδρόμια του Συντάγματος, περιμένοντας τις εξελίξεις και τη συνέχεια προς τη αμερικάνικη πρεσβεία. Όμως, η κεφαλή της πορείας κατεβαίνει την Πανεπιστημίου, ενώ τα μπλοκ του ΚΚΕ και του ΠΑΣΟΚ αποδοκιμάζονται. Εν τω μεταξύ τα μπλοκ των αναρχικών και των αυτόνομων, καθώς περνά μπροστά απο τα δικαστήρια, επιτίθεται στο κτίριο με πέτρες και μια μολότοφ, ενώ ακούγονται τα συνθήματα: ΕΞΩ ΟΙ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΜΕΣΑ ΟΙ ΜΠΑΤΣΟΙ ΚΙ ΟΙ ΔΙΚΑΣΤΕΣ. ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΝΟΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΗΣ. Στο Σύνταγμα η διάθεση να συνεχιστεί η πορεία προς την αμερικάνικη πρεσβεία είναι ζωγραφισμένη στα πρόσωπα όλων αυτών που δεν μπήκαν στα κομματικά μπλοκ αλλά περίμεναν στα πεζοδρόμια. Το μπλοκ της μειοψηφίας της ΕΦΕΕ φτάνει στο Σύνταγμα. Ο χώρος μπροστά στα ανθοπωλεία αδειάζει. Αστυνομικοί και κρανοφόροι παρατάσσονται σε αλλεπάλληλες σειρές. Πίσω τους οι αύρες με τις μηχανές αναμμένες. Η πορεία προχωρεί στη Βασ. Σοφίας. Πάνω από 10.000 θέλουν να προχωρήσουν στη πρεσβεία. Οι συγκρούσεις είναι άγριες. Οι διαδηλωτές οπλισμένοι με ξύλα αντιστέκονται στη βία των κρανοφόρων αλλά δεν μπορούν να αντέξουν για πολύ. Τα ΜΑΤ προχωρούν σιγά σιγά προς τη Μ. Βρετάνια και επιτίθενται με μένος σε όλο τον κόσμο. Στις αρχές της Πανεπιστημίου δολοφονούν την εργάτρια Σταματίνα Κανελλοπούλου και στα ζαχαροπλαστεία του Συντάγματος τον φοιτητή Ιάκωβο Κουμή. Πολλοί διαδηλωτές κατεβαίνουν την Πανεπιστημίου και κάποιοι από αυτούς προσπαθούν να στήσουν οδοφράγματα, ενώ σπάζονται και πολυτελή μαγαζιά. Τα ΜΑΤ τούς κυνηγούν και αρκετοί καταφεύγουν στο Πολυτεχνείο.

1985: Στις 17 Νοεμβρίου, ημέρα της πορείας, οι αναρχικοί, που έχουν προσυγκέντρωση στα Προπύλαια, εισχωρούν στην κυρίως πορεία, ξεφεύγοντας από τον ασφυκτικό κλοιό των μπάτσων που προσπαθούσαν να τους προσεγγίσουν. Το ΚΚΕ Μ-Λ προσπαθεί να κάνει ελιγμούς ώστε να απομονωθούν οι αναρχικοί και να είναι ευάλωτοι στα ΜΑΤ. Όμως, η αποφασιστικότητα των συντρόφων δεν τους επιτρέπει κάτι τέτοιο. Κατά την διάρκεια της πορείας προς την αμερικάνικη πρεσβεία οι αναρχικοί φωνάζουν δυναμικά συνθήματα, ενώ σύντροφοι που συμμετέχουν στη πορεία κάνουν επίθεση στα γραφεία των νοτιοαφρικανικών αερογραμμών και στο ξενοδοχείο Χίλτον και σπάζουν αρκετά τζάμια. Μετά το τέλος της πορείας και ενώ οι αναρχικοί αποχωρούν προς τα Εξάρχεια μέσω της Βασ. Σοφίας-Λεωφόρου Αλεξάνδρας, ΜΑΤ και ΚΚΕδες καταδιώκουν αρκετούς συντρόφους. Τα επεισόδια συνεχίζονται στα Εξάρχεια, όπου γίνεται επίθεση με βόμβα μολότοφ ενάντια σε κλούβα των ΜΑΤ. Κατά την διάρκειά της ο μπάτσος των ΜΑΤ Αθ. Μελίστας δολοφονεί με το υπηρεσιακό του περίστροφο τον 15χρόνο Μιχάλη Καλτεζά, πυροβολώντας τον πισώπλατα. Η αντίδραση είναι άμεση. Καταλαμβάνεται το Χημείο και οι οργισμένοι καταληψίες του αποφασίζουν να το κρατήσουν με κάθε τρόπο, καταγγέλλοντας τη δολοφονία του Καλτεζά, αλλά και την ευρύτερη καταστολή της σοσιαληστικής κυβέρνησης του Πασοκ. Την επόμενη μέρα, με μια συντονισμένη επιχείρηση των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας, εκατοντάδες μπάτσοι εισβάλουν στο Χημείο και αφού κακοποιούν βάναυσα τους καταληψίες, τους συλλαμβάνουν. Την ίδια μέρα πολύς κόσμος συγκεντρώνεται στο Πολυτεχνείο και κλείνει τη Στουρνάρα, στο σημείο που το προηγούμενο βράδυ έγινε η δολοφονία. Πολλοί αναρχικοί – αντιεξουσιαστές πραγματοποιούν πορεία, όπου κατά την διάρκειά της σπάζονται τράπεζες. Οι διαδηλωτές από το ύψος της Σταδίου και Πεσμαζόγλου, κατευθύνονται στο Πολυτεχνείο. Δυνάμεις των ΜΑΤ συγκλίνουν προς το Πολυτεχνείο, όπου μετά από λίγο ξεσπούν άγριες μάχες με μπάτσους και φασίστες. Οι αριστεριστές προσπαθούν να κατευνάσουν τα πνεύματα. Στις συγκρούσεις εμφανίζονται μέχρι και αύρες σε βοήθεια των ήδη μεγάλων δυνάμεων των μπάτσων. Μετά από συνέλευση των αριστεριστών ο κόσμος αποχωρεί με 3 ξεχωριστά μπλοκ.

1987: Τα επεισόδια που συνέβησαν στη πορεία για την 14η επέτειο του Πολυτεχνείου θεωρούνται από τα σοβαρότερα που έχουν συμβεί κατά καιρούς στην πορεία τού Πολυτεχνείου. Όλα ξεκίνησαν όταν το μπλοκ των περίπου 3.000 αναρχικών έφτασε στην αμερικάνικη πρεσβεία. Άτομα που βρίσκονταν μπροστά από το πανώ της Ένωσης Αναρχικών επιτέθηκαν στους μπάτσους που φύλαγαν την αμερικάνικη πρεσβεία. Οι μπάτσοι έκαναν χρήση δακρυγόνων και γκλομπ, με αποτέλεσμα τα επεισόδια να γενικευθούν σε όλη τη Βασ. Σοφίας και στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Στήθηκαν οδοφράγματα,έγιναν επιθέσεις σε περιπολικά, τράπεζες, πολυτελή αυτοκίνητα, ενώ τα επεισόδια συνεχίστηκαν και στην ευρύτερη περιοχή των Εξαρχείων και του Πολυτεχνείου (που τελούσε υπό κατάληψη από ομάδες φοιτητών).

1989: Στις 16 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε πορεία που καλέστηκε από την Πρωτοβουλία Αναρχικών Ομάδων. Κλείνεται η Πατησίων και η Στουρνάρα, ενώ φωνάζονται συνθήματα, όπως Σ’ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ Σ’ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΙΑ ΜΕΡΑ Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΔΕΝ ΘΑ ’ΝΑΙ ΟΥΤΟΠΙΑ. Η πορεία πήγε έως τα Προπύλαια και ξαναγύρισε προς το Πολυτεχνείου, ενώ η ΕΦΕΕ περιχαρακώθηκε σε αλυσίδες από φόβο μη χαθεί το κοπάδι. Μετά το τέλος της πορείας των αναρχικών, εντοπίσθηκαν μπάτσοι των ΜΕΑ, με αποτέλεσμα να δεχθούν επίθεση από τους διαδηλωτές. Επενέβησαν τα ΜΑΤ, ρίχνοντας δακρυγόνα και αμέσως στήθηκαν οδοφράγματα. Η ΕΦΕΕ μπροστά στον κίνδυνο να χαλάσει το πανηγύρι της, διαπραγματεύεται με τα ματ την αποχώρηση τους. Στις 17 Νοεμβρίου και στο τέλος της καθιερωμένης πορείας, υπήρχαν στην «ουρά» της αναρχικοί και ανυπότακτοι νεολαίοι που δυναμίτιζαν την ατμόσφαιρα με συνθήματα, όπως «ΒΙΑ ΣΤΗ ΒΙΑ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ». Επιτέθηκαν στο Υπουργείο Εξωτερικών με μολότοφ, έκαψαν κλούβα των ΜΑΤ, έβαλαν φωτιά στο ΜΙΝΙΟΝ, κατέστρεψαν εκλογικά κέντρα της ΝΔ, έσπασαν και έβαλαν φωτιά σε τράπεζες, ενώ επιχείρησαν να επιτεθούν στη Βουλή με μολότοφ και αντιμετώπισαν δυναμικά τις διμοιρίες των ΜΑΤ.

1992: Το Πολυτεχνείο του 1992 έχει σαν χαρακτηριστικό του την έντονη δραστηριότητα των εξεγερτικών-συγκρουσιακών καταστάσεων. Ήδη από τις 16-11 φαίνεται, ότι η 19η «επέτειος» του Πολυτεχνείου θα είναι θερμή. Το μεσημέρι εκδηλώνεται επίθεση με μολότοφ στο Υπουργείο Εμπορίου στη Πλατεία Κάνιγγος και στο σταθμαρχείο των αστικών συγκοινωνιών που βρίσκεται έξω από το υπουργείο. Το ίδιο απόγευμα πραγματοποιείται συγκέντρωση και πορεία από τα Προπύλαια προς το Πολυτεχνείο με τη συμμετοχή 200 περίπου ατόμων. Η συγκέντρωση και πορεία οργανώθηκε από τη Συνεργασία Αναρχικών Ομάδων και ατόμων για την Κοινωνική αλληλεγγύη και τη Πολύμορφη Δράση. Μετά την λήξη της πορείας στο Πολυτεχνείο στήνονται οδοφράγματα, ενώ εκτοξεύονται βόμβες μολότοφ εναντίον των αστυνομικών δυνάμεων στους δρόμους γύρω από το Πολυτεχνείο. Κι ενώ οι εορταστικές εκδηλώσεις στις 17 Νοεμβρίου κορυφώνονται, πυρπολείται εκδοτήριο εισιτηρίων στη συμβολή των οδών Πατησίων και Στουρνάρα. Το μπλοκ των αναρχικών αριθμεί τις περίπου 3.000. Η πορεία ξεκινάει από το Πολυτεχνείο και τα επεισόδια συνεχίζονται στα γραφεία της ΝΔ στη πλατεία Κάνιγγος και σε ένα ακόμη εκδοτήριο του ΟΑΣ στην οδό Βερανζέρου. Επίθεση δέχονται και οι πυροσβέστες που προσπαθούν να σβήσουν τις φωτιές ενώ υποστηρίζονται από δυνάμεις των ΜΑΤ. Γίνεται επίθεση στο ΜΙΝΙΟΝ και στις σχολές ΟΜΕGA. Αυτή η δραστηριότητα των αναρχικών προκάλεσε προβλήματα στο ΚΚΕ και οι δυνάμεις καταστολής του ανέλαβαν δράση. Δυστυχώς, το αποτέλεσμα για αυτούς ήταν το αντίθετο από αυτό που επιδίωκαν (από το Πολυτεχνείο έως τη Σταδίου γινόνταν αψιμαχίες μεταξύ αναρχικών και ΚΝΑΤ. Οι επιθέσεις συνεχίζονται με μεγαλύτερη ένταση. Μεταξύ των άλλων πραγματοποιείται επίθεση στην Εθνική Τράπεζα (Πανεπιστημίου και Πατησίων), πυρπολούνται και καταστρέφονται ολοσχερώς τα κεντρικά γραφεία του Ταχυδρομείου στην Αιόλου, ενώ επίθεση γίνεται και στην Τράπεζα της Ελλάδος (Εμμ. Μπενάκη και Σταδίου). Εκείνη τη στιγμή αρχίζει η ταυτόχρονη επίθεση ΜΑΤ και ΚΝΑΤ με αποτέλεσμα 26 συλλήψεις. Σε έξι από τους συλληφθέντες απαγγέλλονται κατηγορίες. Το Πολυτεχνείο είναι ήδη κυκλωμένο από ισχυρότατες αστυνομικές δυνάμεις.

1994: Στις 15-16-17 Νοεμβρίου η Συνεργασία Αναρχικών Ομάδων για την κοινωνική αλληλεγγύη και την πολύμορφη δράση παρεμβαίνει στο τριήμερο των εκδηλώσεων για το Πολυτεχνείο με έντυπα, προκηρύξεις, αφίσες κλπ. Στις 16 Νοεμβρίου πραγματοποιείται επίθεση με μολότοφ σε κινητές μονάδες (VAN) του ραδιοφωνικού σταθμού FLASH και του τηλεοπτικού συνεργείου του ΑΝΤΕΝΝΑ στην οδό Πατησίων. Το απόγευμα καταδιώκεται συνεργείο του ΣΚΑΙ που βιντεοσκοπούσε όσους βρίσκονταν μπροστά από το Πολυτεχνείο. Κυκλοφορεί η φήμη ότι οι δημοσιογράφοι που αποτελούσαν το συνεργείο επιδείκνυαν περίστροφα. Οι δημοσιογράφοι παραμένουν εγκλωβισμένοι σε πολυκατοικία της οδού Στουρνάρα, όπου και συνεχίζουν να βιντεοσκοπούν προκλητικά. Με επέμβαση των ΜΑΤ φυγαδεύονται. Μπροστά στο Πολυτεχνείο υπάρχει αρκετός κόσμος συγκεντρωμένος. Εγκλωβίζεται φορτηγό διανομής τύπου και πυρπολείται με μολότοφ. Μολότοφ ρίχνεται και σε ένα άδειο διερχόμενο τρόλεϊ καθώς και σε ένα άδειο τουριστικό πούλμαν. Ξσπούν άγριες συγκρούσεις με τα ΜΑΤ και με «αγανακτισμένους πολίτες». Ένας νεαρός πέφτει στα χέρια των αγανακτισμένων και ξυλοκοπείται άγρια. Οι αγωνιζόμενοι που βρίσκονται στο Πολυτεχνείο δηλώνουν ότι δεν κάνουν καμιά διαπραγμάτευση και δεν πρόκειται να φύγουν αν δεν αποσυρθούν οι δυνάμεις των ΜΑΤ και αν δεν το θελήσουν και οι ίδιοι. Σε ενίσχυση μάλιστα των λεγομένων τους, επιτίθενται σε διμοιρία των ΜΑΤ στην οδό Τοσίτσα. Οι μπάτσοι φεύγουν και ο κόσμος σιγά σιγά αποχωρεί. Στις 17 Νοεμβρίου όπως και τις δύο προηγούμενες μέρες η Συνεργασία Αναρχικών Ομάδων συνεχίζει την παρέμβασή της στο τριήμερο. Στις 1.30 το μεσημέρι με συντονισμένη επιχείρηση τεσσάρων τουλάχιστον διμοιριών των ΜΑΤ, το κράτος συλλαμβάνει 64 άτομα που βρίσκονται στο χώρο γύρω από το τραπεζάκι της Συνεργασίας Αναρχικών Ομάδων. Εν τω μεταξύ, την ίδια μέρα το πρωί, το κράτος έχει επιτεθεί σε 4 κατειλημμένα σπίτια συλλαμβάνοντας 26 άτομα. Στο Πολυτεχνείο, οι εναπομείναντες σύντροφοι γνωστοποιούν τις κρατικές κινήσεις και καλούν τον κόσμο σε άμεση απάντηση. Πραγματοποιείται κατάληψη του Πολυτεχνείου με αίτημα την απελευθέρωση όλων των συλληφθέντων. Οι αγωνιζόμενοι, που σε κάποια στιγμή πλησιάζουν τις 3.000, κάνουν φανερές τις προθέσεις τους, καθώς επιτίθενται σε βαν τηλεοπτικού σταθμού, ενώ ξυλοκοπούν και ασφαλίτη. Παρά τις προσπάθειες διαφόρων αριστεριστών και ρεφορμιστών για ειρηνική κατάληψη και ενώ οι συλληφθέντες έχουν απελευθερωθεί, συνεχίζονται οι επιθέσεις σε κρατικά κτίρια, σε δημοσιογράφους, σε μπάτσους και στους γνωστούς αγανακτησμένους πολίτες. Οι συγκρούσεις συνεχίζονται μέχρι το πρωί.

1995: O Νοέμβρης μύριζε από νωρίς «μπαρούτι». Μαθητές και φοιτητές. βρίσκονται ήδη στο δρόμο. ενώ η ένταση που υπάρχει στις φυλακές οδηγεί σε εξεγέρσεις με χαρακτηριστικότερη τη μεγάλη εξέγερση των φυλακών Κορυδαλλού. Την ίδια στιγμή σε εξέλιξη βρίσκεται και η απεργία πείνας του Κώστα Καλαρέμα και του Χριστόφορου Μαρίνου. Στην Θεσσαλονίκη, σε πορεία αλληλεγγύης στους δύο απεργούς πείνας στις 14/11, συλλαμβάνονται 4 άτομα (κατηγορούνται για στάση), μετά από επίθεση των ΜΑΤ στη συγκέντρωση που είχε ως αποτέλεσμα –εκτός από τις συλλήψεις– δεκάδες τραυματισμούς. Αμέσως αναρχικοί και αντιεξουσιαστές συγκεντρώνονται στο κτίριο της Θεολογικής Σχολής της Θεσσαλονίκης και καταλαμβάνεται το κτίριο. Πραγματοποιούνται συγκρούσεις με τις δυνάμεις του κράτους. Το ίδιο πρωί (14-11) στην Αθήνα, σε μαθητική πορεία καίγεται τζιπ του ραδιοτηλεοπτικού σταθμού «ΣΚΑΙ», ενώ στη συνέχεια γίνονται επιθέσεις σε τράπεζες και στις αστυνομικές δυνάμεις. Η πορεία τελειώνει στο Υπουργείο Παιδείας, όπου γίνεται προσπάθεια κατάληψής του, την οποία αποτρέπουν ΜΑΤ, αλλά και διάφοροι «καθώς πρέπει» διαδηλωτές. Την επόμενη μέρα αρχίζει κι επίσημα ο εορτασμός της 22ης επετείου του Πολυτεχνείου. Η Θεολογική σχολή στη Θεσσαλονίκη εξακολουθεί να είναι κατειλημμένη και οι συγκρούσεις με τους μπάτσους συνεχίζονται. Στην Αθήνα, αναρχικοί συγκρούονται και τρέπουν σε φυγή πρώτα την περιφρούρηση της ΠΑΣΠ και στη συνέχεια τα μέλη της περιφρούρησης του ΚΚΕ. Αργότερα στήνονται οδοφράγματα στην οδό Στουρνάρα και στην οδό Τζωρτζ και αναρχικοί συγκρούονται με φασίστες, οι οποίοι υποστηρίζονται από δυνάμεις των ΜΑΤ. Στις 17/11 η κατάληψη της Θεολογικής σταματάει. Στην Αθήνα, όμως, από πολύ νωρίς αρχίζει να συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός αναρχικών και νεολαίων. Η περιφρούρηση του Πολυτεχνείου καταλαβαίνει ότι η κατάσταση αρχίζει να ξεφεύγει από τα χέρια της κι έτσι αμέσως μετά το τέλος της κατάθεσης στεφανιών, κλείνει τις πόρτες του Πολυτεχνείου. Αμέσως αρχίζουν αψιμαχίες στην πόρτα της Οδού Τοσίτσα. 2.000-2.500 άτομα βρίσκονται μέσα κι έξω από το Πολυτεχνείο, συμμετέχοντας στην κατάληψη του, με αιτήματα την άμεση αποφυλάκιση των απεργών πείνας Χριστόφορου Μαρίνου και Κώστα Καλαρέμα, των τεσσάρων συλληφθέντων της Θεσσαλονίκης και τέλος σε ένδειξη έμπρακτης αλληλεγγύης στους εξεγερμένους των φυλακών Κορυδαλλού. Μέσω της μικροφωνικής μεταδίδονται μηνύματα αλληλεγγύης και καλέσματα προς τον κόσμο να κατέβει στο κατειλημμένο Πολυτεχνείο. Ο κλοιός των μπάτσων ολοένα και στενεύει γύρω από το Πολυτεχνείο, αλλά ο κόσμος δεν αποθαρρύνεται. Μάλιστα, μικρή ομάδα καταληψιών επιτίθεται σε τράπεζα και σε διμοιρίες των ΜΑΤ στην οδό Στουρνάρα στο ύψος της Γ΄ Σεπτεμβρίου. Πολύ γρήγορα εκδηλώνεται οργανωμένη επίθεση των ΜΑΤ, η οποία συνοδεύεται από χρήση εκατοντάδων δακρυγόνων (χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά τα δακρυγόνα CS που έχουν πιο δυνατή επίδραση) και υποστηρίζεται από ΕΚΑΜίτες, ασφαλίτες, ΖΗΤΑδες, χρυσαυγίτες και από αστυνομικό ελικόπτερο. Τα οδοφράγματα στην Πατησίων είναι πρόχειρα και όταν επεμβαίνουν και οι κατασταλτικές δυνάμεις της πυροσβεστικής, τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο δύσκολα για τους καταληψίες. Ασθενοφόρα καταφθάνουν συνεχώς στο Πολυτεχνείο για πρώτες βοήθειες και για την μεταφορά φιαλών οξυγόνου για την αντιμετώπιση των σοβαρών αναπνευστικών προβλημάτων που έχουν πολλοί από τους καταληψίες. Κάποιοι μεταφέρονται σε νοσοκομεία και αργότερα στην ασφάλεια. 15χρονος καταληψίας ξυλοκοπείται άγρια και συλλαμβάνεται κατά την διάρκεια συγκρούσεων στην Πατησίων (έξω από την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου). Κι ενώ οι ώρες περνούν, αρχίζει να διαφαίνεται σαν πολύ πιθανό ενδεχόμενο οι κατασταλτικές δυνάμεις να προχωρήσουν σε εισβολή στο χώρο του Πολυτεχνείου. Επαναλαμβανόμενες ρίψεις δακρυγόνων, παρ’ ότι σταματούν οι συγκρούσεις, κάνουν φανερή την προσπάθεια εμπρησμού κάποιου κτιρίου, ώστε να διευκολυνθεί η επέμβαση. Μια τέτοια προσπάθεια παρ’ ολίγο να στεφθεί με επιτυχία, όταν οι καταληψίες πραγματικά την τελευταία στιγμή σβήνουν φωτιά που εκδηλώνεται από δακρυγόνο σε κτίριο της Αρχιτεκτονικής προτού αυτή επεκταθεί. Οι καταληψίες, παρ’ όλα αυτά, αποφασίζουν, μέσα από γενικές συνελεύσεις, να μην αποχωρήσουν και να κρατήσουν την κατάληψη. Το ξημέρωμα βρίσκει πάνω από 500 άτομα μέσα στο Πολυτεχνείο και τη σύγκλητο να δίνει το πράσινο φως για την είσοδο των ΜΑΤ μέσα στο Πολυτεχνείο και τη σύλληψη όλων όσων βρίσκονται στο εσωτερικό του. Οι καταληψίες, πιασμένοι χέρι-χέρι σε αλυσίδες, φωνάζουν συνθήματα: ΟΥΤΕ ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΟΥΤΕ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΤΩ Ο ΚΡΑΤΙΣΜΟΣ ΖΗΤΩ Η ΑΝΑΡΧΙΑ, ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΤΡΕΛΟΙ ΚΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΙ κ.ά. Τα ΜΑΤ και τα ΕΚΑΜ, αφού ανοίγουν τις πόρτες με αλλυσοπρίονα, μπαίνουν μέσα στο Πολυτεχνείο. Κατά ομάδες και δεχόμενοι τις «περιποιήσεις των μπάτσων», οι καταληψίες στοιβάζονται στις κλούβες και οδηγούνται στα κρατητήρια της ασφάλειας. Στην ασφάλεια οι κρατούμενοι, που κατανέμονται σε εννέα ορόφους, φωνάζουν συνθήματα, όπως ΜΠΑΤΣΟΙ ΓΟΥΡΟΥΝΙΑ ΔΟΛΟΦΟΝΟΙ, ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΛΙΑ, ενώ δεν διστάζουν να κάνουν και συνελεύσεις μέσα στα κελιά. Οι συλληφθέντες, τελικά, χωρίζονται σε ομάδες, ανάλογα με την ηλικία τους και το φάκελο τους στην ασφάλεια, και οδηγούνται σε δίκες παρωδία που συνεχίστηκαν για πολλά χρόνια. Για τους θεωρούμενους πρωταίτιους η πρωτόδικη ποινή φτάνει τα τριάμισυ χρόνια φυλακή, ενώ για 7 συντρόφους δεν υπήρχε αναστολή της ποινής.

2002: Στις 15 Νοεμβρίου ξεκινάει ο εορτασμός στο χώρο του Πολυτεχνείου, με αναρχικούς να πραγματοποιούν εκδήλωση συζήτηση με θέμα: «Κρατική τρομοκρατία. Ένοπλη πάλη και κοινωνικοί αγώνες. Η ανασυγκρότηση των κατασταλτικών μηχανισμών του κράτους και του κεφαλαίου εν όψει του 2003 και των ολυμπιακών αγώνων». Ακολουθεί προβολή ντοκυμαντέρ σχετικά με την εξέγερση του 1973, ενώ μετά το τέλος της εκδήλωσης οι συγκεντρωμένοι αποχωρούν οργανωμένοι σε μπλοκ, φωνάζοντας συνθήματα εναντίον των μελών του ΚΚΕ, που για μια φορά ακόμη έχουν αναλάβει σε συνεργασία με τους μπάτσους την αστυνόμευση του τριημέρου. Στις 17-11 πραγματοποιείται η καθιερωμένη πορεία προς την αμερικάνικη πρεσβεία με το μπλοκ των αναρχικών να αποτελείται από 1.000 περίπου άτομα και με το πανό το οποίο γράφει ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΛΕΥΚΑ ΚΕΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ Ε.Ο. 17 ΝΟΕΜΒΡΗ. Στο ύψος της Βουλής εκτοξεύονται πέτρες, ξύλα και ένα καπνογόνο κατά των διμοιριών των ΜΑΤ που βρίσκονται στον προαύλιο χώρο. ’Έξω από την βρετανική πρεσβεία οι συγκρούσεις γενικεύονται. Πετάγονται πέτρες και βόμβες μολότοφ εναντίον του κτιρίου, αλλά και των μπάτσων οι οποίοι απαντούν με καταιγισμό χημικών. Στη συνέχεια στόχος γίνονται τράπεζες και άλλες πρεσβείες, ενώ πραγματοποιούνται συμπλοκές με μέλη της ΠΑΣΠ που επιχειρούν να συνδράμουν το έργο των μπάτσων. Μετά το τέλος της πορείας συλλαμβάνονται 12 άτομα, ενώ ένας ακόμα συλλαμβάνεται έξω από το σπίτι του, αφού «αναγνωρίστηκε» από ασφαλίτες. Ταυτόχρονα γνωστοποιείται ότι δύο ακόμα άτομα αναζητούνται βάση καταθέσεων από μπάτσους. Και οι δύο παρουσιάστηκαν την επομένη με τους δικηγόρους τους στην ασφάλεια. Τελικά όλοι αφήνονται ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους και με χρηματικές εγγυήσεις. Εκτός, όμως, από την Αθήνα, αναρχικοί παρεμβαίνουν και στην Θεσσαλονίκη, όπου και εκεί εκδηλώνονται συγκρούσεις και επιθέσεις σε κρατικά κτίρια, ενώ συλλαμβάνονται και 4 άτομα.

2003: Στις 15 Νοεμβρίου αρχίζει ο εορτασμός του Πολυτεχνείου. Στην γωνία Στουρνάρα και Πατησίων υπάρχουν τραπεζάκια αναρχικών ομάδων με έντυπα και προκηρύξεις, ενώ έχουν αναρτήσει πανό αλληλεγγύης στους 7 συλληφθέντες της συνόδου κορυφής στη Θεσσαλονίκη, για το αναρχικό διήμερο 15 και 16 Νοεμβρίου που γίνεται στο κτίριο της αρχιτεκτονικής. Εν όψει της πορείας γίνεται κάλεσμα (και με γράψιμο στους τοίχους του Πολυτεχνείου) για προσυγκέντρωση των αναρχικών-αντιεξουσιαστών στην πλατεία Κλαυθμώνος στις 3μμ. Εκεί δημιουργείται μπλοκ με περισσότερους από 2.500 ανθρώπους που φωνάζουν κυρίως συνθήματα αλληλεγγύης στους 7. Αυτή η πορεία γίνεται για αλληλεγγύη στους προφυλακισμένους συντρόφους και στην πορεία υπάρχει πανό που γράφει: ΑΜΕΣΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΣΥΝΟΔΟ ΤΗΣ Ε.Ε. ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Από το ξεκίνημα της πορείας, η παρουσία των μπάτσων και των ασφαλιτών στο τέλος και τα πλάγια του μπλοκ είναι έντονη, ενώ από τη βουλή και μετά γίνεται ολοένα και πιο πιεστική και προκλητική. Παρ’ όλα αυτά, κανείς από τους συντρόφους δεν αποθαρρύνεται, ενώ αρκετοί είναι αυτοί που οπλίζονται με πέτρες. Λίγο πριν από την αμερικάνικη πρεσβεία διπλώνεται το πανό και ο κόσμος συνεχίζει με άγριες διαθέσεις, ενώ εκδηλώνονται και οι πρώτες επιθέσεις στις διμοιρίες με βροχή από πέτρες και μια μολότοφ. Τα δακρυγόνα συνεχίζουν να πέφτουν κάνοντας την ατμόσφαιρα αποπνικτική, αλλά, παρ’ όλα αυτά, ο κόσμος δεν σταματά να φωνάζει συνθήματα και να επιτίθεται σε διμοιρίες και σε άλλους στόχους. Ένα μεγάλο τμήμα της πορείας κατευθύνεται προς την Λεωφ. Αλεξάνδρας και εκεί συγκροτείται ένα νέο μαχητικό μπλοκ. Το μπλοκ αυτό θα διανύσει όλη την Λεωφ. Αλεξάνδρας έως την διασταύρωση με Πατησίων. Δυνάμεις των ΜΑΤ προσπαθούν να ακολουθήσουν και να διαλύσουν το μπλοκ αυτό με χρήση δακρυγόνων αλλά δεν καταφέρνουν να φτάσουν κοντά του. Οι διαδηλωτές επιτίθενται με πέτρες στην Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών και στην διμοιρία που την φυλά. Γίνεται πάλι χρήση δακρυγόνων. Το ίδιο συμβαίνει και με το κτίριο του Αρείου Πάγου και με την διμοιρία που βρίσκεται εκεί. Στην συνέχεια γίνονται επιθέσεις σε διάφορες τράπεζες που βρίσκονται εκεί. Έξω από το ΥΠΕΧΩΔΕ η μικρή ομάδα που το φυλά. δέχεται επίθεση και καταφεύγει στο εσωτερικό του κτιρίου. Επίθεση με πέτρες γίνεται και σε μια αντιπροσωπεία πολυτελών αυτοκινήτων. Το μπλοκ διαλύεται στην πλατεία Βικτωρίας.

Α. Ν.

Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, Φ. 132, Νοέμβριος 2013

Το αυθεντικό ντοκουμέντο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου από τον Κώστα Ζυρίνη χωρίς καμία επεξεργασία ήχου και εικόνας…
Ένα ευχαριστώ στον δημιουργό του ντοκουμέντου, τόσο για το εκπληκτικό ντοκουμέντο – κληρονομιά σε όλους εμάς όσο και την ευγένεια της παραχώρησης της άδειας του για το ανέβασμα του στο διαδίκτυο…
Γιατί η ιστορία δε χρειάζεται φτιασίδια και στολίδια αλλά σεβασμό στη μνήμη…

 

indymedia