Συνδικαλισμός: Θεωρία και Πράξη – της Έμμα Γκόλντμαν

της Έμμα Γκόλντμαν

emma-goldman

Τώρα, ως προς τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται από τον συνδικαλισμό, είναι η Άμεση Δράση, το Σαμποτάζ και η Γενική Απεργία.

Η συνειδητή ατομική ή συλλογική προσπάθεια για τη διαμαρτυρία ενάντια (ή αντιμετώπιση) στις κοινωνικές συνθήκες μέσω της συστηματικής διεκδίκησης της οικονομικής δύναμης των εργαζομένων.

Το σαμποτάζ έχει κατηγορηθεί ως έγκλημα, ακόμη και από τους αποκαλούμενους επαναστάτες Σοσιαλιστές. Φυσικά, αν πιστεύει κανείς πως η ιδιοκτησία, που αποκλείει τον παραγωγό από την χρήση της, είναι δικαιολογημένη τότε το σαμποτάζ είναι όντως έγκλημα. Αλλά αν ένας Σοσιαλιστής συνεχίζει να βρίσκεται υπό την επιρροή της αστικής ηθικής – μια ηθική που δίνει τη δυνατότητα στους λίγους να μονοπωλούν τη γη σε βάρος των πολλών – δεν μπορεί να ισχυριστεί με συνέπεια ότι η καπιταλιστική ιδιοκτησία είναι απαραβίαστη. Το σαμποτάζ υπονομεύει αυτή την μορφή ατομικής ιδιοκτησίας. Μπορεί λοιπόν να θεωρείται έγκλημα; Κάθε άλλο, είναι ηθικό με την καλύτερη έννοια της λέξης, από τη στιγμή που βοηθάει την κοινωνία να απαλλαγεί από τον χειρότερό της εχθρό, τον πιο επιβλαβή παράγοντα της κοινωνικής ζωής.

Το σαμποτάζ ασχολείται κυρίως με την παρεμπόδιση, με κάθε δυνατή μέθοδο, της τακτικής διαδικασίας παραγωγής, έτσι ώστε να αποδεικνύεται η επιμονή των εργατών να προσφέρουν βάση του τι λαμβάνουν, και τίποτα παραπάνω. Για παράδειγμα, τον καιρό της απεργίας των σιδηροδρομικών στη Γαλλία το 1910, προϊόντα που πλησίαζαν στη λήξη τους μεταφέρονταν με αργά τρένα, ή σε μια εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από την προγραμματισμένη περιοχή παραλαβής των προϊόντων. Ποιοι άλλοι πέρα από τους συνήθεις φιλισταίους θα αποκαλέσουν αυτή την ενέργεια εγκληματική; Αν αυτοί οι σιδηροδρομικοί εργάτες πεινάσουν, και το αθώο κοινό δεν σταθεί αλληλέγγυα δίπλα τους ώστε να επιμείνει αυτοί οι άνθρωποι να πληρώνονται παραπάνω για να μπορούν να ζήσουν, τότε το κοινό έχει χάσει την εύνοια των απεργών και θα αντιμετωπίσει τις συνέπειες.

Μια άλλη μορφή σαμποτάζ που εφαρμόστηκε σε αυτή την απεργία, ήταν η τοποθέτηση κιβωτίων μεγάλου βάρους πάνω σε κιβώτια που είχαν την επιγραφή “προσοχή εύθραυστο”, τα οποία περιείχαν ακριβά κρασιά, κινέζικες πορσελάνες κ.α. Από πλευράς νόμου αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί έγκλημα, αλλά από την πλευρά της κοινής ανθρώπινης λογικής αυτό ήταν κάτι πολύ φυσιολογικό. Το ίδιο ισχύει και για την αποσυναρμολόγηση ενός αργαλειού σε μια βιοτεχνία ύφανσης, ή ακόμη και με την ακολουθία κατά γράμμα του νόμου με όλες τις κόκκινες γραμμές του, όπως έκαναν οι Ιταλοί σιδηροδρομικοί, προκαλώντας σύγχυση στις υπηρεσίες σιδηροδρόμων. Με άλλα λόγια, το σαμποτάζ είναι κυρίως ένα όπλο αμυντικό στον βιομηχανικό πόλεμο, που είναι το πιο αποτελεσματικό, γιατί χτυπάει τον καπιταλισμό στο πιο ζωτικό του σημείο, στην τσέπη.

Με τον όρο Γενική απεργία, ο Συνδικαλισμός εννοεί παύση της δουλειάς, την διακοπή της εργασίας. Ούτε χρειάζεται μια τέτοια απεργία να αναβάλλεται μέχρι όλοι οι εργαζόμενοι ενός τόπου ή χώρας να είναι έτοιμοι για αυτό. Όπως έχει επισημάνει ο Pelloutier, o Pouget όπως και άλλοι, και ειδικά πάνω στα πρόσφατα γεγονότα στην Αγγλία, η Γενική Απεργία, μπορεί να αρχίσει από μια βιομηχανία και να καταλήξει σε μια τρομακτικά μεγάλη δύναμη. Είναι όπως όταν ξαφνικά ένας άνθρωπος φωνάξει “σταματήστε τον κλέφτη!”. Αμέσως κι άλλοι θα βγάλουν την ίδια κραυγή, μέχρι να αντηχεί παντού. Η Γενική Απεργία που ξεκίνησε από μια αποφασισμένη οργάνωση, μια βιομηχανία ή από μια μικρή συνειδητοποιημένη μειοψηφία μεταξύ των εργατών, είναι η βιομηχανική εκδοχή της κραυγής “σταματήστε τον κλέφτη”, που σύντομα την φωνάζουν κι άλλες βιομηχανίες, που εξαπλώνεται όπως η πυρκαγιά σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

bj_v0mdcyaa9h2_

Μια από τις ενστάσεις των πολιτικών ενάντια την Γενική Απεργία είναι ότι οι εργαζόμενοι επίσης θα υποφέρουν από την ανάγκη για επιβίωση. Πρώτον, οι εργάτες είναι εξειδικευμένοι στην πείνα· δεύτερον μια Γενική Απεργία είναι σίγουρα πιο αποτελεσματική από μια τυπική απεργία. Δείτε τις απεργίες των οδηγών συγκοινωνιών και των μεταλλωρύχων τώρα στην Αγγλία: πόσο γρήγορα οι κυρίαρχοι Κράτους και κεφαλαίου αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν; Έτσι κι αλλιώς, ο Συνδικαλισμός αναγνωρίζει το δικαίωμα παραγωγών πάνω στα πράγματα που οι ίδιοι έχουν δημιουργήσει· δηλαδή, το δικαίωμα των εργαζομένων να μπορούν να βοηθήσουν τους εαυτούς τους αν η απεργία δεν φέρνει άμεση και οριστική επίλυση.

Ο Sorel επιμένει ότι η Γενική Απεργία είναι μια απαραίτητη εμψύχωση που δίνει νόημα στην ζωή των ανθρώπων. Εκφράζει ένα σκεπτικό που οι Αναρχικοί δεν έχουν ποτέ κουραστεί να τονίζουν. Πάραυτα δεν συμφωνώ με τον Σορέλ στο ότι η Γενική Απεργία είναι ένας “κοινωνικός μύθος”, που ποτέ δεν θα υλοποιηθεί. Πιστεύω ότι η Γενική Απεργία θα γίνει πραγματικότητα όταν οι εργαζόμενοι συνειδητοποιήσουν την πλήρη αξία της παραγωγής τους – την καταστροφική όσο και την δημιουργική της αξία, όπως πράγματι ήδη πολλοί εργαζόμενοι παγκοσμίως αρχίζουν να συνειδητοποιούν.

Αυτές οι ιδέες και μέθοδοι του Συνδικαλισμού μπορεί να θεωρηθούν από πολλούς εντελώς αρνητικά, διότι είναι πολύ μακριά στην επίδρασή τους πάνω στο σύνολο της κοινωνίας ως τα σήμερα. Αλλά ο Συνδικαλισμός έχει επίσης μια άμεσα θετική όψη. Στην πραγματικότητα, πολύ περισσότερος χρόνος και προσπάθεια αφιερώνονται σε αυτή την φάση από ότι σε άλλες. Διαφορετικές μορφές Συνδικαλιστικής δραστηριότητας έχουν σχεδιαστεί ώστε να προετοιμάσουν τους εργαζόμενους, ακόμη και μέσα στις σημερινές κοινωνικές και εργασιακές συνθήκες, για μια νέα και καλύτερη κοινωνία. Σε αυτό τον σκοπό οι μάζες εκπαιδεύονται στο πνεύμα της αλληλοβοήθειας και της συντροφικότητας, αναπτύσσεται η πρωτοβουλία και η αυτοδυναμία τους και υποστηρίζεται η συναδελφική αλληλεγγύη, ψυχή της οποίας είναι η αλληλεγγύη στον σκοπό και η κοινότητα συμφερόντων του διεθνούς προλεταριάτου.

Βασικός παράγοντας σε αυτές τις ενέργειες είναι οι mutualitées, ή δίκτυα αλληλοβοήθειας, που καθιερώθηκαν από τους Γάλλους σοσιαλιστές. Το αντικείμενο τους είναι κυρίως να εξασφαλίσουν εργασία για τα άνεργα μέλη (του δικτύου), και να διευρύνουν το πνεύμα της αλληλοβοήθειας που στηρίζεται στην συνείδηση των κοινών συμφερόντων της εργατικής ταυτότητας σε όλο τον κόσμο.

Στο βιβλίο του “Το Εργατικό Κίνημα στη Γαλλία” ο Levine ισχυρίζεται ότι τη χρονιά του 1902 πάνω από 74000 εργάτες από ένα σύνολο 99000 αιτήσεων βρήκαν δουλειά, μέσα από αυτά τα κοινωνικά δίκτυα αλληλεγγύης, χωρίς να αναγκαστούν να υποταχθούν στην εκβίαση των μεγαλοκαρχαριών των γραφείων εύρεσης εργασίας.

Τα τελευταία (γραφεία εύρεσης εργασίας) είναι η πηγή της κύριας υποβάθμισης αλλά και της ξεδιάντροπης εκμετάλλευσης του εργάτη. Ειδικότερα αυτό ισχύει στην Αμερική, όπου οι εταιρείες επαγγελματικής αποκατάστασης είναι συχνά μεταμφιεσμένες εταιρείες παρακολούθησης, που παρέχουν εργατικό δυναμικό απεργοσπαστών που έχουν ανάγκη από δουλειά σε περιοχές όπου γίνονται απεργίες, με ψεύτικες υποσχέσεις σταθερής, αμειβόμενης απασχόλησης.

Η Γαλλική Συνομοσπονδία έχει από καιρό καταλάβει τον σκοτεινό ρόλο των εταιρειών εύρεσης εργασίας σαν βδέλλες στους άνεργους εργάτες και ως φυτώρια αναπαραγωγής ρουφιάνων απεργοσπαστών. Με την απειλή μιας Γενικής Απεργίας οι Γάλλοι συνδικαλιστές ανάγκασαν την κυβέρνηση να αποβάλλει τους μεγαλοκαρχαρίες των γραφείων εύρεσης εργασίας, και οι mutualitées των εργατών τα αντικατέστησαν σχεδόν ολοκληρωτικά, με το μεγάλο οικονομικό και ηθικό πλεονέκτημα της εργασίας.

eat_the_rich_by_poasterchild-d5ydg33

Πέρα από τις mutualitées, οι Γάλλοι συνδικαλιστές εφάρμοσαν κι άλλες δραστηριότητες στην προσπάθεια να συνδεθεί η εργασία με στενότερους δεσμούς αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας. Ανάμεσα σε αυτές είναι και οι προσπάθειες υποστήριξης των εργαζομένων που ταξιδεύουν από μέρος σε μέρος. Η πρακτική όπως και η ηθική αξία αυτής της υποστήριξης είναι ανεκτίμητη. Χρησιμεύει για να εμφυσήσει το πνεύμα της αλληλεγγύης και να δώσει την αίσθηση ασφάλειας σε κάθε ατομικότητα μέσα στην μεγάλη οικογένεια της εργασίας. Αυτή είναι μία από τις ζωτικής σημασίας επιπτώσεις του Συνδικαλιστικού πνεύματος στην Γαλλία και άλλες Λατινικές χώρες. Πραγματικά είναι πολύ μεγάλη η ανάγκη για τέτοιες προσπάθειες σε αυτήν τη χώρα! Μπορεί κανείς να αμφισβητήσει την σημασία του να έχουν τη συνείδηση, για παράδειγμα, οι εργάτες από το Σικάγο που έρχονται στη Νέα Υόρκη, πως θα βρουν σίγουρα υποδοχή ανάμεσα στους συντρόφους τους με στέγη και τροφή μέχρι να έχουν εξασφαλισμένη εργασία; Αυτή η διαδικασία είναι εντελώς άγνωστη στους κύκλους των εργαζομένων αυτής της χώρας, και ως αποτέλεσμα των μετακινήσεων των εργαζομένων σε αναζήτηση εργασίας -το άκαμπτο σκέπασμα- βρίσκονται συνεχώς στο έλεος αστυφυλάκων και αστυνομίας, θύματα της μεταναστευτικής πολιτικής, και το ατυχές δυναμικό που προσλαμβάνεται, μέσω του άγχους της αναγκαιότητας, είναι ο στρατός των απεργοσπαστών.

Έχω γίνει επανειλημμένα μάρτυρας, ενώ βρισκόμουν στην έδρα της Συνομοσπονδίας, περιπτώσεων εργαζομένων που ήρθαν με τις κάρτες του συνδικάτου από διάφορα σημεία της Γαλλίας, ή ακόμη και από άλλες χώρες της Ευρώπης, και τους προσφέρθηκε στέγη και τροφή, και εμψυχώθηκαν έμπρακτα από την αδελφική αλληλεγγύη, και ένιωσαν φιλόξενα από τους συντρόφους τους εργάτες της Συνομοσπονδίας. Οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε αυτές τις πρακτικές των Συνδικαλιστών, για το ότι η Γαλλική κυβέρνηση αναγκάζεται να προσλαμβάνει στρατό απεργοσπαστών, γιατί πολύ λίγοι εργάτες επιθυμούν να στρατευθούν για τέτοιες υπηρεσίες, χάρη στις προσπάθειες και τις τακτικές του Συνδικαλισμού.

Δεν είναι μικρότερης σημασίας το γεγονός ότι οι δραστηριότητες αλληλοβοήθειας των Συνδικαλιστών επέφεραν την συνεργασία μεταξύ πόλης και υπαίθρου, του εργοστασιακού εργάτη και του αγρότη ή κτηνοτρόφου, όπου οι τελευταίοι εξασφαλίζουν την παροχή τροφίμων κατά τη διάρκεια απεργιών, ή προσέχουν τα παιδιά των απεργών. Αυτή η μορφή έμπρακτης αλληλεγγύης εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε αυτή τη χώρα κατά την απεργία του Lawrence με εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Και όλες αυτές οι ενέργειες του Συνδικαλισμού διαπνέονται με το πνεύμα της εκπαιδευτικής εργασίας, που πραγματοποιείται συστηματικά με απογευματινά μαθήματα πάνω σε όλα τα ζωτικής σημασίας θέματα από μια ελευθεριακή σκοπιά, και όχι τη νοθευμένη γνώση που γεμίζει τα μυαλά στα δημόσια σχολεία. Η έκταση της εκπαίδευσης αποτελεί πραγματικά φαινόμενο, περιλαμβάνοντας την υγιεινή στο σεξ, την φροντίδα των γυναικών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού, τη φροντίδα του σπιτιού και των παιδιών, τη φροντίδα γενικής υγιεινής του ατόμου· ουσιαστικά, κάθε κλάδος της ανθρώπινης γνώσης – επιστήμη, ιστορία, τέχνη – λαμβάνει λεπτομερούς προσοχής, σε συνδυασμό με την πρακτική τους εφαρμογή στις καθιερωμένες εργατικές βιβλιοθήκες, ιατρεία, συναυλίες, φεστιβάλ, όπου οι μεγάλοι καλλιτέχνες και λογοτέχνες του Παρισιού θα θεωρούσαν τιμή τους να συμμετέχουν.

Μια από τις πιο ζωντανές προσπάθειες του Συνδικαλισμού είναι να προετοιμάσει τους εργαζόμενους, τώρα, για τον ρόλο τους στην ελεύθερη κοινωνία. Πάνω σε αυτό οι Συνδικαλιστικές οργανώσεις παρέχουν σε κάθε εργαζόμενο κάθε βιβλίο, ή σύγγραμμα που υπάρχει για κάθε κλάδο του εμπορίου και της βιομηχανίας, με σκοπό να αποκτήσει την εμπειρία και την γνώση πάνω στο αντικείμενό του, ώστε όταν οι εργάτες πάρουν τελικά στα χέρια τους την παραγωγή και την διανομή των προϊόντων, οι άνθρωποι να είναι πλήρως προετοιμασμένοι να διαχειρίζονται τις ζωές τους.

Παράδειγμα της αποτελεσματικότητας αυτής της εκπαιδευτικής καμπάνιας του Συνδικαλισμού είναι οι Ιταλοί σιδηροδρομικοί, των οποίων η εμπειρία, η δεξιοτεχνία, η ικανότητα σε όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες της μετακίνησης είναι τόσο διευρυμένη, που μπορούσαν να προτείνουν στην Ιταλική κυβέρνηση να αναλάβουν τους σιδηρόδρομους της χώρας και να εξασφαλίσουν την λειτουργία τους σε πιο οικονομικό πλαίσιο και με λιγότερα ατυχήματα, από όσα συμβαίνουν τώρα επί κυβερνητικής διαχείρισης.

Η ικανότητά τους να συνεχίσουν την παραγωγή έχει αποδειχτεί από τους Συνδικαλιστές, σε σχέση με την απεργία των υαλουργών στην Ιταλία. Εκεί οι απεργοί, αντί να μείνουν αδρανείς κατά την απεργία, αποφάσισαν οι ίδιοι να συνεχίσουν την παραγωγή γυαλιού. Το δυνατό πνεύμα αλληλεγγύης που τους διακατείχε μέσω της Συνδικαλιστικής προπαγάνδας, τους έδωσε την δυνατότητα να στήσουν ένα εργοστάσιο παραγωγής γυαλιού μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Νοίκιασαν ένα παλιό κτίριο που κανονικά θα ήθελε μήνες για να μπει σε πλήρη λειτουργία, και το μετέτρεψαν μέσα σε λίγες εβδομάδες σε εργοστάσιο παραγωγής γυαλιού, με τη βοήθεια των συντρόφων εργατών που τους βοηθούσαν στο χτίσιμο όταν σχολούσαν οι ίδιοι. Στη συνέχεια οι απεργοί υαλουργοί άρχισαν να το δουλεύουν, και το συνεργατικό τους εγχείρημα και η διάδοσή του κατά τη διάρκεια της απεργίας, ήταν τόσο ικανοποιητικό ως αποτέλεσμα σε κάθε επίπεδο, που το πειραματικό εργοστάσιο έγινε μόνιμο και ένα κομμάτι της παραγωγής γυαλιού στην Ιταλία σήμερα βρίσκεται στα χέρια της συνεργατικής οργάνωσης των εργατών.

tumblr_lmubfljuhv1qbrntno1_500

Αυτή η μέθοδος εφαρμοσμένης εκπαίδευσης δεν προετοιμάζει μόνο τον εργάτη στον καθημερνό του αγώνα, αλλά επίσης εξυπηρετεί έτσι ώστε να είναι εξοπλισμένος για την μεγάλη μάχη και το μέλλον, όπου καλείται να εκτιμήσει την θέση του στην κοινωνία ως έξυπνο και συνειδητοποιημένο ον και χρήσιμος παραγωγός, μόλις ανατραπεί ο καπιταλισμός.

Σχεδόν όλοι οι Σοσιαλιστές συμφωνούν με τους Αναρχικούς στο ότι μια ελεύθερη κοινωνία θα υπάρξει μόνο μέσω της ηθελημένης ένωσης, και στο ότι η απόλυτη επιτυχία της θα βασίζεται πάνω στην πνευματική και ηθική ανάπτυξη των εργατών που θα υποσκελίσουν το σύστημα της μισθωτής εργασίας με μια νέα κοινωνική συνθήκη, βασισμένη στην αλληλεγγύη και στην οικονομική ευμάρεια για όλους. Αυτό είναι ο Συνδικαλισμός σε θεωρία και πράξη.

Δημοσιεύτηκε στο Mother Earth Vol. VIII. No. 12 (Φεβρουάριος, 1913)