Θεσσαλονίκη: μια ιστορία αντισημιτισμού

Μαζευτήκαμε σήμερα στην πορεία μνήμης του Ολοκαυτώματος των Εβραίων της Θεσσαλονίκης με την επίσημη κουστωδία των επιφανών ελληνοχριστιανών Θεσσαλονικέων. Βάλανε τα καλά τους και απόψε ξεπλένονται στην πλατεία Ελευθερίας. Στην ίδια πλατεία, όπου στις 11 Ιουλίου του 1942 οι παππούδες τους ήρθαν να γελάσουν με το θέαμα της απογραφής και εξευτελισμού των Εβραίων από τους ναζί. Αλλά η ιστορία του αντισημιτισμού στην πόλη αυτή ξεκινά νωρίτερα… Θεσσαλονίκη 1912 Τα ελληνικά στρατεύματα προελαύνουν ήδη από το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου και στις 27 του μηνός, οι στρατηγοί Ιωάννης Μεταξάς και ο Βίκτωρ Δούσμανης υπογράφουν τα πρωτόκολλα παράδοσης της πόλης στον ελληνικό στρατό. Ο εβραϊκός πληθυσμός το 1912 ανερχόταν στις 75.000 ψυχές από τις συνολικά 156.000 του πληθυσμού της πόλης. Όπως ήταν φυσικό, όταν οι έλληνες της πόλης αποτελούσαν περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού της, τα ελληνικά στρατεύματα έγιναν αντιληπτά ως στρατός κατοχής. Οι θηριωδίες και οι βιασμοί εβραίων γυναικών (μεταξύ άλλων μη ελληνίδων), σηματοδότησαν την έναρξη της ελληνικής αντισημιτικής καμπάνιας στην «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων» (όπως ήταν γνωστή η Θεσσαλονίκη ακριβώς εξαιτίας του εβραϊκού πληθυσμού της.) Το πρόγραμμα επίθεσης στους εβραίους της πόλης έλαβε πολλές μορφές. Από την έντεχνη απομάκρυνση των εβραίων από το κέντρο της πόλης ύστερα από την πυρκαγιά του ’17 μέχρι την πρώτη κυκλοφορία των πρωτοκόλλων της σιων το 1924 και την επανέκδοση τους το 1928 παράλληλα με την κυκλοφορία του από τις εκδόσεις Δράσις και την δημοσίευσή του στις εφημερίδες Μακεδονία και Φώς. Το ’27 ιδρύεται η εθνικιστική ομάδα εεε (ελλάς-εθνική ένωσις), μέλη της οποίας ήταν γνωστοί ως χαλυβδόκρανοι . Το ’31 ενώ έφαγε αξέχαστες κλωτσιές από σιωνιστές και κομμουνιστές εβραίους στον εβραϊκό συνοικισμό 151 (που αποτέλεσε καταφύγιο μετά την πυρκαγιά του ’17), η εεε καίει τον εβραϊκό συνοικισμό Κάμπελ και από μαρτυρίες της εποχής διαπιστώνουμε πως η αστυνομία όντας παρούσα δεν έκανε τίποτα για να υπερασπιστεί τους εβραίους (δεν εκπλησσόμαστε).Παράλληλα ο Βενιζέλος παίρνει σταθερά μέτρα πολιτικού αποκλεισμού της κοινότητας όλα αυτά τα χρόνια. Οι εβραίοι είχαν τις αντιστάσεις τους, είτε με την πολιτική τους οργάνωση σε σιωνιστικές ή κομμουνιστικές οργανώσεις, είτε (όποτε ήταν δυνατό) εκμεταλλευόμενοι τις πολιτικές αντιθέσεις του ελληνικού εθνικού υποκειμένου από το οποίο οι εβραίοι ήταν αποκλεισμένοι. Πολλοί βέβαια υπό τις πιέσεις της ελληνικής κατοχής, επέλεξαν να αναζητήσουν την τύχη τους στην Παλαιστίνη ήδη από το ’30. Με τα πολλά το έδαφος ήταν προετοιμασμένο για την εξόντωση από τους ναζί. Στις 8 Απριλίου του ’41 τα γερμανικά στρατεύματα προελαύνουν στην πόλη. Η 3ε έσπευσε να βοηθήσει τους ναζί. Μετονομάστηκε σε εθνικό και σοσιαλιστικό κόμμα ελλάδας. Οι γερμανοί είχαν σταθερά την στήριξη της ελληνικής αστυνομίας στις δράσεις τους. Την άνοιξη του ’43 οι ελληνικές αρχές με ιδιαίτερο πάθος κατέστρεψαν τα μνήματα του μεγαλύτερου εβραϊκού νεκροταφείου του κόσμου. Αν αναρωτιέστε που χάθηκε, ρωτήστε τον πρύτανη του απθ. Το πανεπιστήμιο χρησιμοποίησε την έκταση για την οικοδόμηση κτιρίων, ο δήμος τούβλα για την ανοικοδόμηση χριστιανικού νεκροταφείου, η μητρόπολη καθώς και πλείστοι άλλοι τα ίδια τα μνήματα ως οικοδομικά υλικά. Μια βόλτα στην Θεσσαλονίκη και ειδικότερα στο κομμάτι της Άνω πόλης θα σας πείσει (βλ. τον ναό του αγίου δημητρίου και την πλακόστρωση στους δρόμους στην οποία εντοπίζονται πλάκες του νεκροταφείου με επιγραφές στα εβραϊκά ). Ήδη από το ’43 ιδρύεται η Υπηρεσίας Διαχείρισης Ισραηλιτικών Περιουσιών και με νόμο του ελληνικού κράτους κατάσχονται περιουσίες των εβραίων που εστάλησαν προς εξόντωση στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στέγη σε αυτά τα ακίνητα βρήκαν οι λεγόμενοι «μεσεγγυούχοι». Πάνω σε αυτές τις περιουσίες δημιουργήθηκαν τα σημερινά τζάκια από «επιφανείς» έλληνες που βλέποντας μια διαδικασία προσοδισμού και απόκτησης υλικών συμφερόντων δεν δίστασαν να καρπωθούν τις οικίες και τις επιχειρήσεις των εκτοπισμένων (γι΄αυτό και είμαστε καχύποπτοι με τις επιχειρήσεις που ξεπετάγονταν σαν μανιτάρια μέχρι το 49 υπό νέα ελληνοχριστιανική ηγεσία στη Θεσσαλονίκη). Εννοείται ότι κάθε ισχυρισμός περί ελληνικής αλληλεγγύης στους εβραίους ενάντια στους ναζί ευσταθεί. Απόδειξη για την ευστάθεια αυτού του ισχυρισμού δεν είναι άλλη από την στατιστική. και τα νούμερα δεν ψεύδονται. οι έλληνες χριστιανοί βοήθησαν. Βοήθησαν και έτσι εξοντώθηκε το 96% του εβραϊκού πληθυσμού της πόλης. βοήθησαν τόσο που μόνο η γερμανία και η πολωνία ξεπέρασαν σε ποσοστά εξόντωσης του εβραϊκού πληθυσμού. ευαίσθητοι αν μη τι άλλο…

Την ίδια ώρα στην γείτονα Αλβανία, οι εβραίοι ακόμα και από τρίτες χώρες βρίσκανε καταφύγιο από την εξοντωτική μανία των γερμανών με πλαστά διαβατήρια , με αποτέλεσμα το τέλος του πολέμου να βρει την Αλβανία την μοναδική χώρα της Ευρώπης όπου ο εβραϊκός πληθυσμός όχι απλά δεν μειώθηκε αλλά αυξήθηκε! Είναι τουλάχιστον συγκινητικό το γεγονός ότι αλβανός θα προτιμούσε να πεθάνει παρά να παραδώσει τον εβραίο που έκρυβε στις αρχές όπως αναφέρεται στο δημοσιογραφικό πρακτορείο Balkan Insight. Φανταστείτε λοιπόν μέσα από αυτή τη σκοπιά τη φαιδρότητα που αποκτά το σύνθημα «δε θα γίνεις έλληνας ποτέ, αλβανέ αλβανέ!» που σφράγισε το πογκρόμ του σεπτέμβρη του ’04. Γιατί να θέλουν οι αλβανοί να υποβιβάσουν τους εαυτούς τους σε αυτήν την θέση; Ο πόλεμος λήγει το 1945. Από τους σχεδόν 60.000 που απελάθηκαν μόνο 1.783 καταγράφηκε ότι επιβίωσαν το 1951. Βρήκαν τις περιουσίες τους στα χέρια χριστιανών. Αν δε μεσολαβούσε η ΟΠΛΑ πολλοί θα έμεναν στο δρόμο. Πολλοί έφυγαν για την Ευρώπη και την Παλαιστίνη. Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης εξοντώθηκαν και κάηκαν άνθρωποι και όχι τα αντισημιτικά πάθη των ευρωπαίων. Σήμερα ο αντισημιτισμός παραμένει ζωντανός και διαπερνά ολόκληρο τον πολιτικό χάρτη. Είτε αφορά σε κατάφωρα αντισημιτικές πολιτικές οντότητες της ακροδεξιάς, είτε σε κόμματα όπως η νδ του άδωνι γεωργιάδη (ο οποίος άρχισε ως διαφημιστής του πλεύρη, ζήτησε πρόσφατα συγγνώμη για τα πρότερα αντισημιτικά του «ατοπήματα» και μία βδομάδα αργότερα αναβίωνε τον μύθο του παντοδύναμου εβραίου τραπεζίτη αποκαλώντας τον τσίπρα «κύριο ρόθτσιλντ». Προχθές μάλιστα το κόμμα του απείχε από την ψηφοφορία για την απονομή ελληνικής ιθαγένειας σε κληρονόμους διωγμένων εβραίων. Για να μη μιλήσουμε για το ότι έλκει την καταγωγή της από την ΕΡΕ, το κόμμα που υπό την ηγεσία του Κωνσταντίνου Καραμανλή παρέδωσε τον εγκληματία πολέμου, Μαξ Μέρτεν, στην γερμανία όπου σύντομα έζησε ελεύθερος. Όμοια οι ανελ, την μία χρονιά αρνητές του Ολοκαυτώματος και την επόμενη «τιμητές» της μνήμης του. Ο σύριζα από χυδαίες επιθέσεις στην μνήμη του Ολοκαυτώματος μέσα στις αντισιωνιστικές κορώνες του, ως κυβέρνηση πια, άρχισε να προωθεί θεσμικά την μνήμη, ενώ οι υπουργοί του θεωρούν ότι οι εβραίοι το οικειοποιούνται και συγκυβερνούν με τους ακροδεξιούς ανελ. Καμία έκπληξη. Οι έλληνες μπορεί να είναι οι μεγαλύτεροι αντισημίτες της Ευρώπης (σύμφωνα με έρευνα της AntiDefamation League που μιλάει για 69% αντισημιτισμού)αλλά σίγουρα δεν είναι γερμανοί! Με το που μυρίστηκαν οφέλη είτε γεωπολιτικά(συμμαχία με το Ισραήλ απέναντι στον «προαιώνιο εχθρό της Τουρκίας», είτε στενά οικονομικά, θυμήθηκαν πόσο αγαπάνε τους εβραίους! Είναι ανέξοδο να μιλάς ενάντια στον αντισημιτισμό σήμερα που δεν την έχουν γλιτώσει παρά ελάχιστοι έλληνες εβραίοι. Όταν όμως πρόκειται να στηρίξει κανείς την εναντίωση στον αντισημιτισμό έμπρακτα κάτι πάει στραβά, είναι «παρόντες», αρχίζουν τα «ναι μεν αλλά», τα «πού θα πάει το πανεπιστήμιο;» και άλλα λόγια γεμάτα αποφασιστικότητα…

Όταν οι ίδιοι οι ναζί θεωρούσαν μέρος της «Τελικής Λύσης» την καταστροφή της μνήμης η μόνη συνεπής αντιναζιστική στάση είναι η πάλη ενάντια στη λήθη.

Εκδηλώσεις σαν τη σημερινή προσπαθούν να καταστήσουν την μνήμη ακίνδυνη, να εξορκίσουν τα φαντάσματα αυτής της πόλης, να κατασιγάσουν το παρελθόν της που κάτω από την επιφάνεια της κατ’επίφαση πολυπολιτισμικότητας βουίζει. Και ποιος ξέρει, άμα ξεπλύνουμε τις ενοχές των χριστιανών μπορεί στο τέλος να ξεχάσουμε κιόλας… Ήρθαμε με τη φιλοδοξία να διασώσουμε κάτι από την μνήμη, την επικινδυνότητά αυτής ενάντια στους «μεσεγγυούχους», τους δεξιούς και αριστερούς αντισημίτες, τους φασίστες και τους νεοναζί. Αλλά είμαστε ρεαλιστές, δεν υπάρχει πολιτική ή κοινωνική δύναμη που να μπορεί να εγγυηθεί ότι το Ολοκαύτωμα δεν θα επαναληφθεί παρά μόνο ο IDF και το κράτος του Ισραήλ. Δίχως αυτά, το «ποτέ ξανά» είναι κενό γράμμα.

Όμιλος Φίλων και Νόθων Τέκνων του Αβραάμ Μπεναρόγια

ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ!

cafemorgenland