Γλωσσικές λαθροχειρίες και λαθροφασίστες

«Λάθρα» σημαίνει «κρυφά», «διαφεύγοντας την προσοχή», συνεκδοχικά παίρνει τη σημασία «παράνομα».

Σύνθετα με «λάθρα» είναι λέξεις που δηλώνουν ενέργεια, πράξη, όχι ιδιότητα.

Για παράδειγμα:
Λαθροκυνηγός: Αυτός που κυνηγάει κρυφά/παράνομα.
Λαθρεπιβάτης: Αυτός που επιβιβάζεται κρυφά/παράνομα σε μέσο μεταφοράς.
Λαθρέμπορος: Αυτός που κρυφά διακινεί εμπορεύματα / χωρίς νόμιμα παραστατικά.

Το «μετανάστης» βγαίνει από το μετά+ναίω (κατοικώ, διαμένω). Είναι δηλαδή αυτός που έχει μεταβάλει τον τόπο διαμονής του. Μετανάστης λέγεται τόσο κάποιος που έχει φύγει π.χ. απ’ το χωριό του και μένει στην Αθήνα όσο και κάποιος που έχει φύγει απ’ την Ελλάδα και μένει στην Αγγλία.

Η μετανάστευση καθ’ εαυτήν, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «νόμιμη» ή «παράνομη» ή «λαθραία» γιατί «μεταναστεύω» δεν σημαίνει «περνάω τα σύνορα».

Η επιβίβαση σ’ ένα μέσο, είναι μια ενέργεια που μπορεί να γίνει κρυφά ή φανερά. Κανείς όμως δεν αλλάζει «κρυφά» τόπο διαμονής, αλλιώς θα ήταν παντελώς άγνωστο το πού διαμένει τώρα ή ότι έρχεται από κάποιο άλλο μέρος, άρα και δεν θα θα μπορούσε να αποκληθεί ούτε καν «μετανάστης».

Συνεπώς το «λαθρομετανάστης» είναι καταχρηστική λέξη.

Δημιουργήθηκε από τα ΜΜΕ και χρησιμοποιείται σήμερα αποκλειστικά λόγω της αρνητικής σημασίας που κουβαλάει το συνθετικό «λαθρο-» – στην συνεκδοχική του σημασία «παράνομα» – ως μειωτικός όρος για μετανάστες και πρόσφυγες από το εξωτερικό στην Ελλάδα.

Εκτός από την γλωσσική διάσταση, υπάρχει και νομική, υπό την οποία επίσης η λέξη αυτή κρίνεται παντελώς αδόκιμη.

Διεθνώς, σε όλους τους μεγάλους οργανισμούς, σε νομικά αλλά και ειδησεογραφικά κείμενα, δεν γίνεται χρήση των αντίστοιχων αγγλικών όρων “illegal immigrant” και “illegal immigration”, οι οποίοι χρησιμοποιούνται από ακροδεξιούς, εθνικιστές, ξενοφοβικούς και άλλα επικίνδυνα στοιχεία.

Ένας δόκιμος νεολογισμός με πρώτο συνθετικό το «λάθρα», είναι το «λαθροφασίστας»: Ο φορέας φασιστικών, εθνικιστικών ή ξενοφοβικών αντιλήψεων που παριστάνει ότι δεν είναι ή το κρύβει επιμελώς με προτάσεις όπως «εγώ δεν είμαι ρατσιστής, αλλά…»

omniatv