Ο χασάπης της Θεσσαλονίκης και άλλα φαιδρά
Ο Αλόϊς Μπρούνερ (Alois Brunner) υπήρξε ένας Αυστριακός στρατιωτικός και θεωρείται ένας από τους κύριους υπεύθυνους για την αποστολή δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων σε στρατόπεδα εξόντωσης και τη δολοφονία τους. Ταυτόχρονα δραστηριοποιήθηκε στις δολοφονίες Εβραίων σε Σλοβακία, Αυστρία και Γαλλία, (μέρος των θυμάτων του στην Γαλλία ήταν ελληνικής καταγωγής που είχαν μεταναστεύσει στο Παρίσι).
Μετά τον πόλεμο διέφυγε της σύλληψης και κατέφυγε στην Συρία. Εκεί συνέβαλλε στην εκπαίδευση των συριακών δυνάμεων ασφαλείας και έζησε υπό την προστασία της Συρίας, παρά τις αιτήσεις έκδοσης του από Γαλλία και Γερμανία. Το Ισραήλ προσπάθησε να τον δολοφονήσει δυο φορές αλλά πέτυχε, δυστυχώς, μόνο να χάσει ένα μάτι το 1961 και μερικά δάκτυλα το 1980. Αυτά είναι σχετικά γνωστά και επαναλαμβάνονται σε διάφορα ρεπορτάζ, (μερικά πρόσφατα από το Εθνος, το ΑλτερΘεσσ, Εφημερίδα των Συντακτών). Με εξαίρεση όμως ένα άρθρο του Χάγκεν Φλάϊσερ, (εδώ το αναπαράγει ο Ιός), ουδείς ασχολήθηκε για το γεγονός οτι η Ελλάδα αρνήθηκε διαχρονικά να ζητήσει την έκδοση του ώστε να τιμωρηθεί.
Το ελληνικό ιστορικό της έκδοσης μπορείτε να το διαβάσετε εδώ. Ουσιαστικά λέει οτι το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο ζήτησε πολλαπλές φορές την παρέμβαση της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία ρητά αρνήθηκε το 1985, το 1986, το 1997, το 1999 και το 20ο1. Προς τιμήν τους οι βουλευτές του ΚΚΕ Κολοζώφ, Αυδής, Κόρακας, Αγγουράκης δραστηριοποιήθηκαν, (μετά το 1992 και την πτώση της ΕΣΣΔ) και κατέθεσαν σχετικές επερωτήσεις, όπως και ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Παπακυριαζής. Ολες απέτυχαν, ακόμα και όταν η ελληνική νομοθεσία που προστάτευε τους ναζί εγκληματίες πολέμου καταργήθηκε.
Αυτή η νομοθεσία ήταν τα νομοθετικά διατάγματα 3933 και 4016 του 1959 που ανέστειλαν την δίωξη των εγκληματιών πολέμου και υπήρξαν αποτέλεσμα γερμανικών πιέσεων. Ομως ο Αλοϊς Μπρούνερ δεν καλύπτονταν από αυτά επειδή αυτά αφορούσαν Γερμανούς και όχι Αυστριακούς. Αλλά όπως είπαμε, ακόμα και όταν αυτά καταργήθηκαν το 2010, η Ελλάδα αρνήθηκε να επέμβει. Δεν ξέρουμε γιατί, απλώς εδώ θα επαναλάβω τη σχετική απάντηση του υπουργού Ε.Γιαννόπουλου το 1997: «Δεν κρίνεται σκόπιμη η ανακίνηση ενός τέτοιου θέματος». Αξίζει να σημειωθεί οτι τον ίδιο καιρό βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου επισκέπτονταν τη Συρία στο πλαίσιο των διεθνιστικών τους ανησυχιών. Αντίστοιχες ανησυχίες για τους έλληνες πολίτες- θύματα του Μπρούνερ προφανώς δεν είχαν. Βέβαια δεν ήταν μόνοι, (το άρθρο του Guardian έχει κενά λόγω της ιδεοληψίας, αλλά αναφέρει ορισμένα ενδιαφέροντα γεγονότα).
Τι νόημα έχει να θυμόμαστε όλα αυτά; Δεν είμαι σίγουρος. Απλώς διαβάζοντας για το νέο Μουσείο Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη εντυπωσιάζομαι από την ολοκληρωτική απουσία ενδοσκόπησης – σαν μια αντίστροφη ομφαλοσκόπηση. Το ίδιο βλέπω στο Facebook ή σε εκδηλώσεις στην πραγματική ζωή. Πράγματι, πλέον έχουμε ξεφύγει από την προηγούμενη ομερτά για το Ολοκαύτωμα, αλλά η νέα κοινά αποδεκτή πραγματικότητα είναι οτι ναι υπήρξε, ναι ήταν τραγωδία, ναι έκλεψαν περιουσίες. Αλλά όταν πάει κανείς να το μεταφράσει πέρα από γενικόλογες διακηρύξεις, να πάει να μετρήσει το τι έγινε, να στοχαστεί ποια είναι η σημερινή κληρονομιά της πόλης – ξαφνικά όλοι αρνούνται κάποια προσωπική εμπλοκή σε αυτή τη διαδικασία. Ο αριστερός βουλευτής απαιτεί γερμανικές αποζημιώσεις, ενώ αρνείται να δει τις ευθύνες του χώρου από την ΕΔΑ που πολέμησε τις αποζημιώσεις στους εβραίους της Θεσσαλονίκης μέχρι τη σιωπή του για δεκαετίες. Η διευθύντρια ενός Μουσείου φιλοξενεί συνέδρια για την Κατοχή, αλλά επεμβαίνει εσπευσμένα όταν ανακύπτει η συνεργασία των αντίστοιχων υπηρεσιών της εποχής. Αναρχικοί ορκίζονται Ποτέ Ξανά, ενώ χρησιμοποιούν λεηλατημένες εβραϊκές ταφόπλακες για να φτιάξουν παγκάκια. Εθνικά υπεύθυνα ιδρύματα κόπτονται για την διατήρηση της ιστορίας της πόλης, χρησιμοποιώντας την εβραϊκή ιστορία ως οικοδομικό υλικό.
Ολοι είναι έτοιμοι να καταδικάσουν τον – νεκρό – Μπρούνερ, αλλά κανείς να αναρωτηθεί γιατί εμείς δεν τον κυνηγήσαμε ποτέ ζωντανό.
Τελικά τι θα είναι αυτό το Μουσείο Ολοκαυτώματος; Τουριστική ατραξιόν; Ευκαιρία για ανάπτυξη; Μπορεί να το βλέπουν έτσι πολλοί εντός της πόλης, αλλά δεν συνειδητοποιούν οτι πλεον δεν διαθέτουν την αποκλειστικότητα στην διαμόρφωση της δημόσιας ιστορίας της πόλης. Και οτι το Ολοκαύτωμα δεν είναι απλά μια “εμμονή των Εβραίων” αλλά μια βάση πάνω στην οποία έχει κτιστεί η ευρωπαϊκή ταυτότητα.